نورولوژی یا عصب شناسی بالینی چیست؟
در علم پزشکی، به شاخه‌ای از مغز و اعصاب که به تشخیص و درمان اختلال‌های عصبی می‌پردازد، نورولوژی گفته می‌شود. به دلیل پیچیدگی خاصی که سیستم عصبی دارد، افراد زیادی را در سراسر جهان با بیماری‌های مختلف درگیر ساخته است. تقریباً بیشتر افراد با بیماری‌های عصبی مختلف مانند: آلزایمر، سکته مغزی، صرع، میگرن، اوتیسم و… آشنا هستند. Neurology با به کارگیری بهترین تکنولوژی‌های روز دنیا، عوامل الکتریکی و شیمیایی را که در اختلال‌های عصبی نقش دارند، شناسایی و به درمان آنها می‌پردازد.
از آنجا که سلامت سیستم عصبی و مغز اهمیت زیادی دارد، در صورت بروز مشکل باید فورا به متخصص مغز و اعصاب جهت تشخیص، کنترل یا درمان مراجعه کرد. ما در این مقاله از سایت دکتر سلیمانی، به طور کامل توضیح می‌دهیم که نورولوژی چیست و اطلاعات بیشتری در این مورد در اختیارتان قرار می‌دهیم. لطفا تا انتها همراه ما باشید.
عصب‌شناسی یا نورولوژی به دانش مطالعه کارکرد، ساختار و بیماری‌های مختلف دستگاه عصبی در جانداران گفته می‌شود. موضوع عصب‌شناسی، درباره دستگاه عصبی جانداران در سطح‌های مختلف از مولکولی و سلولی تا علوم پزشکی، آناتومی و آسیب‌های پزشکی است. عصب‌شناسی یکی از زیرشاخه‌های زیست‌شناسی است که از پایه‌های پزشکی محسوب می‌شود و خود به زیرپایه‌های دیگری چون عصب شناسی بالینی، عصب‌شناسی رفتاری، روان پزشکی عصبی، روانشناسی عصبی، آناتومی عصبی، آسیب‌شناسی عصبی، فیزیولوژی عصبی و… تقسیم می‌شود. در واقع عصب شناسی بالینی شاخه‌ای از علم پزشکی است که به بررسی بیماری‌های عصبی مختلف و روش‌های درمان دارویی آنها می‌پردازد.
متخصص نورولوژی کیست؟
متخصص مغز و اعصاب همان متخصص نورولوژی است که به تخصص او، نورلوژیست می‌گویند. در واقع متخصصان Neurology افرادی هستند که با علم و تخصص زیادی که در زمینه مغز و اعصاب دارند، به بهبود عملکرد سیستم عصبی در بدن کمک می‌کنند. این افراد علاوه بر گذراندن دوره 7 ساله پزشکی، دوره دستیاری تخصص که مدت آن 4 است را نیز پشت سر گذاشته است. متخصصان بعد از اتمام این دوره با شرکت در آزمون سراسری، مدرک دانشگاهی و بورد تخصصی را نیز دریافت می‌کنند. سپس با تکمیل دوره یک تا دو ساله در یکی از بخش‌های اعصاب، مهارت و مدرک فوق تخصص آن را به دست می‌آورند.
بیماری نورولوژیک چیست؟
یکی از مشکلات سیستم عصبی، اختلالات عصبی است. اختلالات بیوشیمیایی و الکتریستیه در نخاع، مغز و اعصاب دیگر می‌تواند طیف وسیعی از علائم را در فرد ایجاد کند. برخی از این علائم شامل ضعف عضلانی، فلج شدن، تشنج، سردرگمی، از دست دادن احساس، درد و… هستند. برخی از اختلالات عصبی شناخته شده، کاملاً شایع و برخی دیگر بسیار نادر هستند.
این اختلالات توسط معاینه عصبی تشخیص و در مراکز تخصصی مغز و اعصاب بررسی و درمان می‌شوند. از مداخلات انجام شده برای درمان اختلالات عصبی می‌توان به اقدامات پیشگیرانه، فیزیوتراپی، تغییر سبک زندگی، مدیریت درد، توانبخشی نورونی، دارو و… اشاره کرد.
نورولوژی کودکان چیست؟
اختلالات نورولوژی در کودکان، بر اثر اختلال در بخشی از سیستم عصبی یا مغز به وجود می‌آید که باعث ایجاد علائم روانی، جسمی یا هر دوی آنها با هم می‌شود. اختلال Neurology در کودکان بسیار پیچیده است و علل، عوارض و پیامد‌های متفاوتی دارد. برای درمان این اختلال در کودکان به زمان و انرژی زیادی نیاز است و فرد باید برای مدت طولانی تحت نظر و مراقب پزشک قرار گیرد تا بتواند به حالت طبیعی و اولیه خود بازگردد.
برخی از این اختلالات در سال‌های اولیه رشد، برخی در بدو تولد و برخی دیگر ممکن است بعداً پدیدار شوند. در واقع می‌توان گفت برخی از اختلالات نورولوژی کودکان، به صورت مادرزادی و برخی دیگر به صورت اکتسابی هستند.
درد‌های نورولوژیک چیست؟
درد‌های نورولوژیک، درد‌هایی مبهم و تیز همراه با سوزش هستند که عموماً در مسیر اعصاب مختلف ایجاد می‌شوند. این درد‌ها ناشی از اختلال در عملکرد فیزیولوژیک اعصاب است. درواقع آنها درد‌های عضلانی دردناکی هستند که معمولاً با خستگی، مشکلات حافظه، اختلالات در خواب و تغییر خلق و خو همراه هستند. افراد مبتلا به این اختلال معمولاً با اضطراب، افسردگی، اختلالات مفصلی، سردرد‌های تنشی و میگرن مواجه هستند که همگی این عوامل باعث افت شدید عملکرد آنها می‌شوند.
خط اول درمان درد‌های عصبی، مبتنی بر دارو‌هایی است که نشانه و علائم بیماری را تسکین می‌دهند. دارویی که پزشک برای فرد تجویز می‌کند به نوع درد، شدت و علائم آن بستگی دارد. اگر درد نورولوژیک با مصرف دارو برطرف نشد، پزشک از روش‌هایی مانند بلوک عصبی و اینترونشنال استفاده می‌کند.
انواع بیماری ها و اختلالات نورولوژی کدامند؟
اختلالات نورولوژی معمولاً عصب‌ها و ستون فقرات را در برمی گیرند و علائم آنها به محل آسیب دیدگی، بستگی دارد. ممکن است بخش‌هایی که ارتباطات، حرکات، شنوایی، بینایی و تفکر را کنترل می‌کنند، دچار آسیب شوند. بیماری‌ها و اختلالات Neurology انواع مختلفی دارند که در ادامه آنها را توضیح می‌دهیم:
- آلزایمر: اختلالی است که سبب مرگ‌های سلول‌های مغزی می‌شود به طوری که قوه شناختی فرد، کاهش پیدا کرده و حافظه خود را از دست می‌دهد.
- صرع: یک نوع بیماری سیستم اعصاب مرکزی که در آن فعالیت مغز غیر عادی است و باعث ایجاد احساسات، تشنج و از دست رفتن هوشیاری می‌شود.
- ام اس: یک بیماری پیش رونده مزمن که سبب آسیب دیدگی غلاف سلولی در نخاع و مغز می‌شود. علائم ام اس شامل تاری دید، بی‌حسی، احساس خستگی، ناهماهنگی عضلات و اختلالات گفتاری است.
- پارکینسون: یک بیماری دیژنراتیو مزمن است که سیستم اعصاب مرکزی در آن دچار آسیب می‌شود و بر سیستم حرکتی فرد تأثیر می‌گذارد.
- میگرن: نوعی سردرد که با عود‌های مکرر همراه است. سردرد میگرنی معمولاً بر نیمی از مغز اثر می‌گذارد و به صورت ضربان دار است و ممکن است ۲ تا ۷۲ ساعت طول بکشد.
آزمایش نورولوژی چیست؟
انواع آزمایش‌های نورولوژی، به متخصصین مغز و اعصاب کمک می‌کنند تا بتوانند فعالیت‌های الکتریکی سیستم عصبی و مغز را مشاهده و اندازه‌گیری کنند. آزمایش‌های پتانسیل برانگیخته، الکتروانسفالوگرام، مطالعات خواب و پلی سومنوگرام نقش مهمی در تشخیص بیماری‌هایی مانند بیماری صرع، سردر‌های میگرنی، سکته مغزی، آپنه خواب و سندرم تونل کارپ دارند. در ادامه آزمایشات نورولوژی را به طور مختصر توضیح می‌دهیم.
الکتروانسفالوگرام
EEG بدون درد، از الکترود نظارتی حساس که روی سر قرار می‌گیرد در ۹۰ دقیقه برای ثبت فعالیت‌های الکتریکی مغز استفاده می‌کند. از این آزمایش می‌توان برای تشخیص مشکلات عصبی، سردرد، سرگیجه، اختلالات تشنجی، بیماری‌های دژنراتیو و سکته مغزی استفاده کرد. نوار مغز یا EEG همچنین به تعیین ناتوانی‌های روان پزشکی در کودکان و تعیین علل ارگانیک علائم نیز کمک می‌کند.
پتانسیل برانگیخته
EP ثبت فعالیت‌های الکتریکی در اعصاب نخاع، مغز و گیرنده‌های حسی در پاسخ به تحریک‌های خارجی است. بعد از اعمال الکترود روی سر و دیگر نواحی بدن، پاسخ‌های عصبی بدن نسبت به یک سری از محرک‌ها توسط کامپیوتر ثبت می‌شود. سپس توسط متخصص مغز و اعصاب یا نورولوژی تفسیر می‌شود. از EP برای تشخیص مشکلات عصبی مختلف مانند نوروم اکوستیک، آسیب نخاعی و نوریت بینایی استفاده می‌شود.
الکترومیوگرافی
نوار عصب عضله یا EMG عملکرد عضلات محیطی و اعصاب را برای تشخیص بیماری‌های اعصاب، فشردگی عصب، رادیکولوپاتی‌ها، اختلال اتصال عصبی عضلانی، دیستروفی عضلانی و میوزیت را ارزیابی می‌کند. در این روش، تکانه‌های الکتریکی کوچکی روی سر و نقاط دیگر بدن قرار می‌گیرد تا میزان پاسخ دهی عضله‌ها اندازه‌گیری شود یا سوزن‌های کوچکی در قسمت‌های مختلف بدن وارد می‌شوند تا جریان الکتریکی تولید شده توسط ماهیچه را بدون وجود محرک الکتریکی، ثبت کند.
معرفی مرکز نورولوژی دکتر سلیمانی
یکی از بهترین کلینیک‌های نورولوژی که می‌تواند به افراد درباره اختلالات عصبی مختلف کمک کند، مرکز نورولوژی دکتر سلیمانی است. این کلینیک علاوه بر فراهم کردن محیط مناسب و آرامش بخش برای مراجعه‌کنندگان، از متخصصین خبره‌ای که در کار خود تخصص و مهارت کافی دارند، برای درمان اختلالات عصبی بهره می‌گیرد.
برای تشخیص و درمان انواع سردرد‌ها، کنترل تشنج، سرگیجه، سکته مغزی، ام اس، بیماری‌های شناختی، بیماری عصبی عضلانی، آلزایمر، پارکینسون، اختلالات خواب، انواع وسواس‌ها، پرخاشگری، اضطراب، افسردگی، وز گوش و… می‌توانید به این مرکز مراجعه کنید. برای گرفتن نوبت و مشاوره آنلاین می‌توانید به صورت اینترنتی از سایت اقدام کنید.
عصب شناسی چه می کند؟
علم عصب‌شناسی که به آن علوم عصبی نوروتراپی نیز گفته می‌شود، مطالعه در مورد سیستم عصبی انسان، نحوه ساخت و عملکرد و چگونگی پیشرفت آن است. عصب‌شناسی سه هدف اصلی دارد که عبارت‌اند از:
- درک مغز انسان و چگونگی عملکرد آن
- درک و توصیف عملکرد سیستم عصبی مرکزی
- درک اختلالات اعصاب و روان و تجزیه و تحلیل آنها و کشف راه‌هایی برای جلوگیری و درمان آنها
علم عصب‌شناسی شاخه‌ای است که با رشته‌های دیگر مانند پزشکی، روانشناسی، فلسفه، شیمی، زبان‌شناسی، علوم رایانه و ریاضی پیوند خورده است. برخی از محققان ادعا دارند که این علم مانند علوم اعصاب است با این تفاوت که اطلاعات بیشتری در بردارد.
جمع‌بندی
برخی افراد زمانی که با مشکلات مختلف مانند دوبینی، گزگز شدن دست و پا، تاری دید، سفتی عضلاتی یا زمین خوردن بی‌دلیل مواجه می‌شوند، به دلیل مشخص نبودن منشأء بیماری نمی‌دانند که باید به چه پزشکی مراجعه کنند. بیشتر این علائم مرتبط با بیماری‌های مغز و اعصاب است؛ به همین دلیل افرادی که این علائم و مشکلات را دارند، باید در دو مرحله ابتدا به پزشک خانواده و عمومی و بعد متخصص نورولوژی یا متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنند. از این رو آشنایی با مفهوم Neurology و انجام آزمایش‌های آن، می‌تواند کمک زیادی به شما در این زمینه کند.