میگرن یکی از اختلالات شایع سیستم عصبی مرکزی و خیلی بیشتر از یک سردرد بد است که معمولاً یک طرف سر را درگیر میکند و میتواند روزها شما را در رختخواب رها کند. این عارضه با درد شدید و نامنظم سر، اختلالات بینایی و علائمی مانند خستگی، حالت تهوع، تغییرات بینایی، تحریکپذیری و غیره همراه است.
این بیماری که بیشتر در زنان رخ میدهد، تأثیرات نامطلوبی دارد و میتواند به طور قابلتوجهی کیفیت زندگی را کاهش دهد. علایم و عوارض میگرن از جمله موضوعاتی هستند که تا کنون تحقیقات زیادی در مورد آنها انجام شده است. در ادامه این مقاله ابتدا به طور کامل توضیح میدهیم که میگرن چیست؟ و سپس تمام نکات درمانی این سردرد را بیان کردهایم.
میگرن چیست؟
در پاسخ به این سؤال که میگرن چیست؟ باید بگوییم سردردی است که میتواند باعث درد ضرباندار یا نبضدار شدید، معمولاً در یک طرف سر شود. علاوه بر سردرد، میگرن ممکن است با علائمی مانند تهوع، استفراغ، حساسیت به نور یا صدا و گاهی اوقات تغییر در بینایی همراه باشد.
حملات میگرن میتواند از ساعتها تا چند روز ادامه داشته باشد و درد میتواند آنقدر بد باشد که در فعالیتهای روزانه شما اختلال ایجاد کند. برای برخی افراد، یک علامت هشداردهنده به نام هاله قبل یا همراه با سردرد رخ میدهد. هاله میتواند شامل اختلالات بینایی مانند فلاش نور یا نقاط کور یا سایر اختلالات مانند گزگز در یک طرف صورت، بازو یا پا و مشکل در صحبتکردن باشد.
جهت درمان انواع سردرهای ناشی از شرایط مختلف حتما از متخصص سردرد خوب کمک بگیرید.
مراحل میگرن
میگرن که بر طیف گستردهای از افراد از جمله کودکان، نوجوانان و همچنین بزرگسالان تأثیر میگذارد، میتواند در چهار مرحله پیشرفت کند: پرودروم یا علائم پیش از میگرن (Prodrome)، هاله (Aura)، حمله (Attack) و پسادروم (Post-drome). البته باید بگوییم که همه کسانی که میگرن دارند، تمامی این مراحل را طی نمیکنند.
مرحله اول: پرودروم یا پیش از درد
یک یا دو روز قبل از میگرن، ممکن است متوجه تغییرات ظریفی شوید که به این معناست که در شرف ابتلا به میگرن هستید، از جمله:
- یبوست
- تغییرات خلقی، از افسردگی تا سرخوشی
- هوسهای غذایی
- سفتی گردن
- افزایش ادرار
- بیشفعالی
- خمیازههای مکرر
مرحله دوم: هاله بینایی
برای برخی افراد (حدود یکسوم)، هاله یا ظهور نقاط چشمکزن در میدان دید ممکن است قبل یا در طول میگرن رخ دهد. هالهها علائم برگشتپذیر سیستم عصبی و معمولاً بصری هستند اما میتوانند اختلالات دیگری را نیز شامل شوند. هر علامت معمولاً بهتدریج و در طی چند دقیقه ایجاد میشود و میتواند تا ۶۰ دقیقه طول بکشد. نمونههایی از هالههای میگرنی عبارتاند از:
- پدیدههای بصری مانند دیدن اشکال مختلف، نقاط چشمکزن یا فلاشهای نور
- ازدستدادن بینایی
- احساس سوزنسوزنشدن در بازو یا پا
- ضعف یا بیحسی در صورت یا یک طرف بدن
- مشکل در صحبتکردن
مرحله سوم: حملات میگرنی
حملات میگرنی معمولاً بین ۴ تا ۷۲ ساعت طول میکشد اما تعداد دفعات بروز آن متفاوت است. حملات میگرنی ممکن است بهندرت رخ دهد یا چندین بار در ماه بروز کند. مبتلایان به این سردرد، در طول میگرن با مشکلات زیر مواجه میشوند.
- دردی که ضربان یا نبض دارد، معمولاً در یک طرف سر
- حساسیت به نور و صدا و گاهی اختلال در طعم، بو و لامسه
- تهوع و استفراغ (یا هر دو)
- اختلال در خواب
مرحله چهارم: پسادروم یا پس از درد
پس از حمله میگرن، مرحله پسادروم شروع میشود که ممکن است ۲۴ تا ۴۸ ساعت طول بکشد. در این مرحله، سردرد کاهش مییابد ولی برخی از افراد ممکن است تا یک روز احساس بدندرد، خستگی، حالت سرخوشی، افسردگی یا گیجی و مشکل در تمرکز داشته باشند. حرکت ناگهانی سر در این مرحله ممکن است برای مدت کوتاهی دوباره باعث سردرد شود.
بیشتر بخوانید: درمان میگرن با ار تی ام اس
انواع میگرن
انواع مختلفی از میگرن با علائم متفاوت وجود دارد که هر کدام ممکن است تأثیرات و علائم متفاوتی داشته باشد و نیاز به تشخیص دقیق و مدیریت مناسب دارد.
|
نوع میگرن |
علائم |
|
میگرن بدون هاله (میگرن بدون اورا) |
شایعترین نوع میگرن و بدون علائم هشداردهنده |
|
میگرن همراه با هاله (میگرن کلاسیک یا با اورا) |
علائم هشداردهنده مانند دیدن خطوط زیگزاگ، بیحسی یا سوزنسوزنشدن، احساس سرگیجه یا مشکل در صحبت درست قبل از شروع میگرن |
|
هاله میگرنی بدون سردرد (میگرن خاموش) |
علائمی مانند چشمکزدن چراغها، اما بدون سردرد |
|
میگرن در کودکان (میگرن شکمی) |
سردرد و مشکلات گوارشی |
|
میگرن مزمن |
بیشتر از ۱۵ روز در ماه فرد را درگیر میسازد |
|
میگرن قاعدگی |
قبل یا هنگام قاعدگی رخداده و همراه با تهوع است |
|
میگرن شبکیه (میگرن چشمی) |
سردرد بسیار شدید همراه با اختلال در بینایی، تاری دید، مشاهده نور سفید |
|
میگرن همی پلژیک |
ضعف عضلانی در یک طرف بدن، تغییرات بینایی، بیحسی یا سوزنسوزنشدن در صورت، بازوها و پاها، خستگی، گیجی |
|
میگرن وستیبولار |
بدون سردرد، عدم تعادل و سرگیجه، مشکلات شنوایی و بینایی |
|
میگرن عصبی |
سردردهای ضرباندار |
|
میگرن بازیلر |
ضعف، لکنت، سرگیجه، وزوز گوش و تاری دید |
علت سردرد میگرن چیست؟
علت سردرد میگرن هنوز به طور دقیق مشخص نشده است، اما احتمالاً به عوامل ژنتیکی، عوامل محیطی و تغییرات در فعالیتهای مغزی مرتبط است. اگر یکی از اعضای نزدیک خانواده شما مبتلا به میگرن باشد، احتمال ابتلای شما به این بیماری بیشتر است. برخی افراد متوجه میشوند که محرکهای خاصی میتوانند باعث میگرن شوند، مانند:
- شروع پریود و تغییرات هورمونی
- اضطراب و افسردگی
- استرس و خستگی
- کمآبی
- گرسنگی طولانی یا حذف وعدههای غذایی
- کافئین، الکل یا سیگارکشیدن بیش از حد
- ورزشنکردن کافی
- نور زیاد چراغها
- بعضی مواد غذایی و نوشیدنیها
- صداهای بسیار بلند
- خواب نامنظم
- ادویهها و بوهای تند
- تغییرات در محیط اطراف
بهطورکلی، نمیتوان تعیین کرد که چه عواملی دقیقاً باعث بروز میگرن میشوند، اما مطالعات نشان میدهند که ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی در ایجاد این نوع سردرد تأثیرگذار است.
بیشتر بخوانید: سردرد پریودی چگونه درمان میشود؟
نشانه های ابتلا به میگرن چیست؟
نشانههای ابتلا به میگرن ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- سردرد شدید، معمولاً در یک طرف سر (هرچند غالباً در هر دو طرف هم مشاهده میشود)
- دردی که با نور محیط و صدا حساسیت افزایش مییابد
- تهوع و استفراغ
- تغییرات در بینایی مانند پیدایش نورهای درخشان یا حلقههای رنگارنگ در دید
- علائمی مانند سرگیجه و سختی در تمرکز
- احساس خستگی و بیاشتهایی
- تغییرات در خلقوخو یا الگوی خواب
مهم است بدانید که علائم میگرن ممکن است بین افراد مختلف متفاوت باشد و هر فرد ممکن است تنها یک یا چند نشانه را تجربه کند.
عوارض میگرن چیست؟
عوارض میگرن چیست؟ سردردهای میگرنی میتواند برای فرد مبتلا و همچنین افراد اطراف آن تأثیرات نامطلوبی داشته باشد. در افراد مبتلا، سردرد شدید میتوانند به طور قابلتوجهی بر کیفیت زندگی تأثیر بگذارند و ممکن است منجر به اختلال در انجام وظایف روزمره، کاهش فعالیتهای اجتماعی و شغلی و احساس افسردگی و اضطراب، خستگی، و اختلالات خواب شود.
علاوه بر این، علائمی مانند تهوع، استفراغ، و حساسیت به نور و صدا میتوانند باعث ایجاد عدم راحتی و ناراحتی شدید شود. از دیدگاه اجتماعی، میگرن میتواند باعث محدودیتهایی در فعالیتهای اجتماعی و روابط خانوادگی، دوستانه و حتی در روابط شخصی شود.
چه عواملی میگرن را تشدید میکند؟
عوامل متعددی وجود دارند که میتوانند باعث تشدیدشدن علائم میگرن شوند. این عوامل شامل استرس، اختلال در الگوی خواب، تغییرات هورمونی مانند دورههای قاعدگی یا دوران بارداری، بوهای تند و مصرف بعضی از غذاها و نوشیدنیها مانند چاشنیهای حاوی ترشی و آجیلها، مصرف الکل، برخی داروها، محیطهای پرنور یا پر صدا و تغییرات جوّی مانند تغییرات در فشار هوا و دمای محیطی هستند.
همچنین، عواملی مانند سروصداهای بلند، چراغهای روشن، فرسودگی جسمانی، فشار روانی و افزایش فعالیت بدنی نیز ممکن است به تشدید علائم میگرن کمک کنند. شناخت این عوامل و اقداماتی مانند مدیریت استرس، حفظ الگوی خواب منظم و اجتناب از عوامل مضر میتواند به کاهش فراوانی و شدت حملات میگرن کمک کنند.
چکونه میتوان میگرن را تشخیص داد؟
تشخیص سر درد میگرنی بر اساس تاریخچه بالینی بیمار، علائم گزارش شده توسط بیمار و انجام آزمونهای فیزیکی صورت میگیرد. پزشک ممکن است از بیمار درباره علائم، فراوانی و شدت سردرد، علائم همراه و عواملی که میتوانند در تحریک حملات میگرن مؤثر باشند، پرسوجو کند.
در برخی موارد برای تشخیص سردرد میگرنی از نوار مغزی استفاده میشود.
آزمایشهای تصویربرداری مغزی مانند MRI و CT scan ممکن است در صورت نیاز برای حذف سایر علل مشابه سردرد انجام شود. همچنین، پزشک میتواند برای پایشگری فعالیت مغزی بیمار روشهای مختلفی مانند EEG (الکتروانسفالوگرافی) را توصیه کند. تشخیص میگرن معمولاً بر اساس الگوی علائم و تجربیات بالینی بیمار تعیین میشود.
درمان سردرد میگرنی در کلینیک دکتر سلیمانی
با اینکه درمان قطعی برای این بیماری وجود ندارد اما میتوان با برخی روشها سردردهای میگرنی را کاهش دارد. داروی میگرن میتواند شامل داروهای مسکن OTC و برخی از داروهای مهارکننده سیستم عصبی مرکزی (مانند تریپتانها) باشد. علاوه بر داروها، درمان میگرن با بوتاکس، تغییرات در سبک زندگی مانند تغییرات در رژیم غذایی، مدیریت استرس و انجام تمرینات ورزشی منظم نیز میتواند به بهبود علائم میگرن کمک کند.
همچنین، در برخی موارد، روشهای جایگزین مانند داروهای خانگی و طب سوزنی نیز مورداستفاده قرار میگیرند. در کلینیک دکتر سلیمانی که یک مرکز تخصصی مغز و اعصاب و دارای کادر حرفه ای از دکتر متخصص مغز و اعصاب است، برنامه درمانی بهصورت شخصیسازی شده و باتوجه به نیازها و وضعیت هر بیمار تعیین میشود.
جمعبندی
امیدواریم با خواندن این مطلب کاملا متوجه شده باشید که میگرن چیست؟ و با اطلاعات ارائه شده، بتوانید بهترین روشهای مدیریت و کنترل این بیماری را برای خودتان پیدا کنید. میگرن اغلب تشخیص داده نمیشود و درمان نمیشود، اما اگر شما یا عزیزانتان با علائم میگرن مواجه هستید، توصیه میشود:
- در هنگام درد در یک اتاق تاریک بخوابید یا دراز بکشید؛
- سعی کنید از چیزهایی که میدانید باعث میگرن شما میشود اجتناب کنید، مانند برخی غذاها؛
- بهخوبی هیدراته بمانید و میزان کافئین و الکل مصرفی خود را محدود کنید؛
- از ماساژ آرام شقیقه و پیشانی و ماساژ گردن و شانهها برای کاهش درد استفاده کنید؛
- استفاده از تلفن همراه، رایانه و تمامی وسایل الکترونیکی را متوقف کنید؛
- وعدههای غذایی را در زمانهای منظم بخورید؛
- ورزش منظم داشته باشید؛
- بهاندازه کافی بخوابید؛
- استرس خود را مدیریت کنید.
