بیماری‌های عروق مغزی به شرایطی گفته می‌شوند که بر جریان خون در مغز تأثیر می‌گذارند. شرایطی مانند سکته، آنوریسم مغزی، خونریزی مغزی و انسداد عروق مغزی باید فورا با دارو یا جراحی درمان شوند. انسداد رگ‌های مغزی در درجات شدید می‌تواند باعث سکته مغزی و به‌تبع آن، آسیب مغزی و حتی مرگ شود. در ادامه این مطلب از سایت دکتر مریم سلیمانی، شما را با عروق مغزی و این بیماری به‌صورت کامل آشنا می‌کنیم. درمان عروق مغزی توسط پزشک متخصص سکته مغزی معمولاً شامل استفاده از داروها، تراپی فیزیکی و در موارد جدی‌تر، روش‌های جراحی می‌باشد. در ادامه توضیحات بیشتری در این خصوص مطالعه خواهید داشت.
شناخت عروق مغزی
برای درک بهتر گرفتگی رگ های مغزی، بهتر است با نحوه گردش خون در مغز آشنا شوید. خونی که از قلب به سمت مغز می‌آید، از طریق دو رگ به نام‌های کاروتید داخلی و مهره‌ای وارد مغز می‌شود. شریان‌های کاروتید داخلی خون بخش جلویی مغز و شریان‌های مهره‌ای خون بخش پشتی مغز را تأمین می‌کنند.
شریان‌های مهره‌ای چپ و راست پس از عبور از جمجمه به یکدیگر می‌پیوندند و رگی به نام بازیلار را می‌سازند. رگ بازیلار و رگ‌های کاروتید داخلی در مکانی به نام حلقه ویلیس در پایه مغز با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کنند. شریان‌های کاروتید داخلی، شریان مغزی میانی، شریان‌های مهره‌ای و رگ بازیلار بیشتر از دیگر رگ‌های مغزی ممکن است دچار گرفتگی شوند.
علائم ناهنجاری های عروق مغزی
علائم ناهنجاری‌های عروق مغزی به محل آن‌ها در مغز بستگی دارند. متداول‌ترین علائم این ناهنجاری‌ها عبارت‌اند از:
- مشکل در حفظ تعادل
- دلیریوم یا روان‌آشفتگی
- غش‌کردن
- ازدست‌دادن بینایی و مشکلات بینایی مانند دوبینی
- فلج یا ضعف در یک سمت از بدن یا صورت
- سردرد ناگهانی و شدید
- مشکل در صحبت‌کردن یا درک‌کردن صحبت‌های دیگران که با نام آفازی شناخته می‌شود
- گفتار نامفهوم که با نام دیسرتری شناخته می‌شود
- تغییرات حسی در یک سمت از بدن یا صورت
عوامل خطر گرفتگی عروق مغزی
عوامل خطر این بیماری که شبیه به عوامل خطر گرفتگی شریان‌های قلبی و گرفتگی شریان‌های محیطی هستند، عبارت‌اند از:
- سیگارکشیدن
- سابقه خانوادگی گرفتگی عروق یا بیماری قلبی
- فشارخون بالا
- کلسترول بالا
- دیابت
- چاقی
- بیماری قلبی
- سن
- بیماری مویامویا
- پارگی کوچک در داخلی‌ترین پوشش رگ خونی که با نام دیکسیون عروق شناخته می‌شود
- دیسپلازی فیبروماسکولار
- آرتریت تاکایاسو
بیشتر بخوانید: شایع‌ترین بیماری های مغز و اعصاب کدام‌اند؟
چه افرادی بیشتر در معرض ناهنجاری های عروق مغزی هستند؟
افراد زیر بیشتر از سایر افراد در معرض این ناهنجاری‌ها قرار دارند:
- افراد مبتلا به دیابت
- افراد مبتلا به فشارخون بالا
- افراد مبتلا به کلسترول بالا
- افراد باردار بیشتر از سایر افراد در معرض ترومبوز وریدهای مغزی قرار دارند
- افراد مبتلا به بیماری‌های ارثی بیشتر از سایر افراد در معرض آنوریسم مغزی قرار دارند
- افرادی که دچار آسیب تروماتیک مغزی (TBI) شده‌اند
- افراد مبتلا به تصلب شرایین یا بیماری شریان کاروتید که از درمان جایگزینی هورمون استفاده کرده‌اند، بیشتر از دیگر افراد در معرض خطر سکته مغزی قرار دارند
علل ابتلا به گرفتگی عروق مغزی
آترواسکلروز که به ضخیم‌شدن رگ‌ها به دلایلی مانند تجمع رسوبات در رگ‌ها گفته می‌شود، مهم‌ترین علت انسداد رگ‌های مغزی به شمار می‌رود. آترواسکلروز ممکن است در اوایل بزرگسالی شروع شود و علائم آن حتی پس از چندین دهه مشاهده نشوند. این مشکل به دلایلی مانند کلسترول بالا، دیابت یا سیگارکشیدن شروع به آسیب‌زدن به دیواره داخلی رگ می‌کند.
بیشتر بخوانید: همه چیز درباره بیماری آنسفالیت مغزی
عوارض گرفتگی عروق مغزی
اگر فرد اقدامی برای درمان این بیماری انجام ندهد، ممکن است دچار عوارضی مانند حملات ایسکمیک گذرا (TIA)، سکته‌های خفیف یا سکته مغزی شود؛ بنابراین، ممکن است دچار ناتوانی یا حتی مرگ شود.
پیشگیری از انسداد عروق مغزی
پیشگیری از این بیماری با کاهش عوامل خطر آن امکان‌پذیر است. روش‌های پیشگیری از این بیماری مغزی عبارت‌اند از:
- ترک سیگار در سریعترین زمان ممکن
- درمان فشارخون بالا و کلسترول بالا
- درمان بیماری‌های عروق مغزی، بیماری‌های عروق محیطی و بیماری‌های عروق قلبی: افراد مبتلا به بیماری‌های عروقی، با مصرف روزانه آسپرین یا سایر داروهای ضدپلاکت، می‌توانند از انسداد عروق جلوگیری کنند
روش های درمان گرفتگی عروق مغزی چیست؟
هدف روش‌های درمانی برای انسداد عروق مغزی، کاهش خطر سکته مغزی است. پزشک گزینه‌های درمانی این بیماری را با توجه به شدت تنگی رگ و شباهت علائم شما به علائم سکته مغزی تجویز می‌کند. پزشک ممکن است ابتدا داروهای زیر را تجویز کند و از شما بخواهد تغییراتی را در سبک زندگی خود ایجاد کنید:
- داروهای رقیق‌کننده خون: داروهای رقیق‌کننده خون مانند آسپرین، پلاویکس و گومادین با نام داروهای ضدانعقاد نیز شناخته می‌شوند. این داروها به خون کمک می‌کنند که از رگ‌های تنگ‌شده آسان‌تر بگذرند و از لخته‌شدن خون جلوگیری می‌کنند. ازآنجایی‌که داروهای رقیق‌کننده خون می‌توانند خطر خونریزی را افزایش دهند، بیمارانی که این داروها را مصرف می‌کنند، باید تحت‌نظر پزشک باشند. آسپرین عوارض جانبی کمتری مانند خطر خونریزی کمتری در مقایسه با گومادین دارد
- داروی کاهش‌دهنده کلسترول: این دارو فقط به کاهش تشکیل پلاک در آترواسکلروز کمک می‌کند و نمی‌تواند داروی باز کننده رگ های مغزی باشد. اگر این داروها با رژیم غذایی حاوی چربی و کلسترول کم ترکیب شوند، می‌توانند سطح کلسترول LDL (لیپوپروتئین با چگالی کم) را حدود 25 الی 30% کاهش دهند
- داروهای فشارخون: داروهای فشارخون مانند دیورتیک‌ها، مهارکننده‌های ACE، مسدودکنندههای آنژیوتانسین، مسدودکنندههای بتا، مسدودکنندههای کانال کلسیم به کنترل و تنظیم فشارخون کمک می‌کنند. ازآنجایی‌که فشارخون بالا مهم‌ترین عامل خطر برای سکته مغزی است، حتما فشارخون خود را به‌صورت منظم تحت‌نظر بگیرید و داروهای خود را به‌صورت منظم مصرف کنید
اگر علائم بیماران با این داروها بهبود نیابند، برای مثال، بیماران پس از مصروف داروهای ذکرشده نیز دچار حملات ایسکمیک گذرا یا سکته شوند، تنگی رگ شدید باشد و خون کافی در ناحیه‌ای از مغز نباشد، پزشک ممکن است عمل جراحی را تجویز کند. هدف پزشک از تجویز جراحی این است که با حذف یا کاهش پلاک‌های جمع‌شده در رگ و بزرگ‌کردن رگ برای کمک به جریان خون بیشتر در مغز، از سکته مغزی جلوگیری کند.
پزشک ممکن است روش‌های جراحی زیر را برای درمان این بیماری مغزی تجویز کند:
- آنژیوپلاستی با بالون یا استنت‌گذاری: در این جراحی کم‌تهاجمی، جراح پلاک را فشرده می‌کند و قطر رگ را افزایش می‌دهد. جراح این روش را با کاتتر انعطاف‌پذیری در داخل رگ انجام می‌دهد. جراح کاتتر را وارد رگ فمورال کشاله ران می‌کند و سپس آن را از طریق جریان خون به محل تجمع پلاک‌ها می‌رساند. در مرحله بعدی، بالون کوچکی را در رگ تنگ‌شده باد می‌کند تا رگ را گشاد و پلاک را فشرده کند. هدف از این جراحی این است که تنگی رگ حدود 50% بهبود یابد
- بای‌پس رگ مغزی: در این جراحی، جراح مسیر جریان خون را در اطراف رگ مسدودشده تغییر می‌دهد. جراح ابتدا سوراخی را در جمجمه ایجاد می‌کند که کرانیوتومی نامیده می‌شود. سپس رگی را که از پوست سر جدا کرده است، به داخل جمجمه می‌برد و به رگی روی سطح مغز متصل می‌کند. اکنون رگ پوست سر می‌تواند خون موردنیاز مغز را تأمین کند. این جراحی ممکن است عوارضی مانند سکته مغزی، وازواسپاسم و لخته خون در رگ پوست سر داشته باشد
چه زمانی برای ناهنجاری های عروق مغزی به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر علائم ناهنجاری‌های رگ‌های مغزی مانند افتادگی صورت، ضعف بازو و مشکل در گفتار را مشاهده می‌کنید، بلافاصله با اورژانس تماس بگیرید. همچنین اگر درباره عوارض جانبی روش‌های درمانی تجویزشده توسط پزشک متخصص مغز و اعصاب نگران هستید یا نتایج موردنظر را پس از مدتی مشاهده نکرده‌اید، به پزشک خود مراجعه کنید. پزشک می‌تواند روش‌های درمانی دیگری را تجویز کند تا دیگر دچار عوارض جانبی روش‌های درمانی تجویزشده نشوید و علائمتان بهبود یابند.
درمان عروق مغزی در کلینیک مغز و اعصاب دکتر مریم سلیمانی
بیشتر بیماری‌های عروق مغزی پس از رخ‌دادن عوارضی خطرناک، تشخیص داده می‌شوند. اگر به دنبال مرکزی برای تشخیص و درمان بیماری‌های رگ‌های مغزی خود مانند سکته مغزی هستید، پزشکان کلینیک مغز و اعصاب دکتر مریم سلیمانی می‌توانند به شما کمک کنند. سرعت درمان برای بهبودی حیاتی است و پزشکان این کلینیک این اصل را همیشه به خاطر دارند.
پزشکان این کلینیک دارای سال‌ها تجربه و دانش در زمینه بیماری‌های رگ‌های مغزی مانند انسداد رگ‌های مغزی هستند. آن‌ها می‌توانند این بیماری‌ها را با بهترین فناوری‌های تشخیصی و تصویربرداری به‌سرعت تشخیص دهند و بهترین و ایمن‌ترین گزینه‌های درمانی را تجویز کنند. همچنین این پزشکان به جدیدترین روش‌های درمانی مانند تحریک مغناطیسی مغز یا rtms دسترسی دارند و می‌توانند از آن برای درمان سکته مغزی و دیگر بیماری‌های مغزی استفاده کنند.
جمع‌بندی
بیماری‌های عروق مغزی به بیماری‌های تأثیرگذار بر رگ‌های خونی تأمین‌کننده مغز مانند آنوریسم مغزی، خونریزی مغزی، بیماری شریان کاروتید و حملات ایسکمیک گذرا گفته می‌شوند. این بیماری‌ها می‌توانند سطح اکسیژن مغز را کاهش دهند و فرد را دچار سکته مغزی کنند.
اگر علائمی مانند مشکل در تعادل، ازدست‌دادن بینایی، سردرد و مشکل در صحبت‌کردن را مشاهده می‌کنید، حتما به پزشکی معتبر مانند پزشکان کلینیک دکتر مریم سلیمانی مراجعه کنید. پزشکان کلینیک دکتر مریم سلیمانی می‌توانند بیماری‌های شما را با داروها و جراحی درمان کنند. همچنین آن‌ها ممکن است از شما بخواهند سبک زندگی خود را تغییر دهید، برای مثال، بیشتر ورزش کنید و استرس خود را کاهش دهید تا خطر سکته مغزی کاهش یابد.
به خاطر داشته باشید که این بیماری‌ها می‌توانند باعث ناتوانی دائمی و حتی مرگ شوند؛ ولی، بسیاری از افراد مبتلا به این بیماری‌ها با کمک روش‌های درمانی موجود، می‌توانند زندگی لذت‌بخشی را داشته باشند.
