مولتیپل اسکلروزیس (اماس) یک بیماری خودایمنی مزمن و پیشرونده است که بر سیستم عصبی مرکزی شامل مغز و نخاع تاثیر میگذارد. این بیماری زمانی رخ میدهد که سیستم ایمنی به پوشش محافظتی رشتههای عصبی (میلین) حمله کرده و ارتباطات عصبی با مغز را مختل میکند. در حال حاضر، علت دقیق ابتلا به اماس مشخص نیست، اما به نظر میرسد عوامل ژنتیکی و محیطی نقش مهمی در بروز آن ایفا کنند. پزشکان برای تشخیص اماس از روشهای مختلف استفاده میکنند. با ما تا انتهای این مطلب همراه باشید.
همچنین بخوانید: بیماری ام اس و علائم آن
تشخیص ام اس در خانه
راهکارهای اولیه برای تشخیص خانگی بیماری ام اس وجود دارند، اما باید تأکید کرد که داشتن این علائم به معنای قطعی ابتلا به ام اس نیست. این راهکارها صرفاً به افراد کمک میکنند تا رفتارهای بدن خود را بهتر شناسایی کرده و احتمال بروز مشکلات را در مراحل ابتدایی شناسایی کنند.
ضعف شدید، اولین هشدار
ضعف و خستگی شدید از علائم مهم برای تشخیص خانگی ام اس هستند. به طور معمول، افراد مبتلا به ام اس قدرت بدنی ثابت ندارند. این افراد در حین غذا خوردن یا طی مسافتهای کوتاه احساس خستگی میکنند. در صورتی که این ضعف در بدن به طور مستمر ادامه یابد، فرد ممکن است نتواند حتی کارهای روزمره مانند نظافت خود را انجام دهد. همچنین خواب رفتن مکرر دستها و پاها نیز از دیگر نشانههاست. در برخی موارد، ضعف به حدی میرسد که فرد تمایلی به انجام فعالیتهای معمولی خود ندارد.
تاری دید، یکی از علائم کلیدی
یکی از مشکلات بارز در تشخیص خانگی ام اس، تاری دید است. این مشکل معمولاً از یک چشم شروع میشود و فرد متوجه میشود که یکی از چشمهایش شروع به تاری دید میکند. با گذشت زمان، تاری دید شدیدتر شده و حتی باعث درد در هنگام حرکت چشمها میشود. این وضعیت به تدریج به گونهای پیش میرود که فرد تنها با یکی از چشمها قادر به دیدن خواهد بود.
سرگیجه و اختلالات حافظه
سرگیجه یکی دیگر از علائم قابل توجه در تشخیص خانگی ام اس است. فرد ممکن است احساس عدم تعادل و مشکل در حفظ مسیر مستقیم داشته باشد. اگر این علائم همراه با کاهش حافظه و تمرکز باشد، احتمال ابتلا به ام اس افزایش مییابد. به طور مثال، اگر فردی قادر به به خاطر سپردن نکات ساده نباشد یا در یادآوری اطلاعات معمولی دچار مشکل شود، این ممکن است نشانهای از پیشرفت بیماری باشد.
مور مور شدن انگشتان و اختلالات حرکتی
یکی دیگر از علائم مهم ام اس، مور مور شدن انگشتان دست و پا است. این وضعیت به طور معمول به دلیل آسیب به اعصاب ایجاد میشود و میتواند باعث از دست دادن تعادل فرد شود. به عنوان مثال، ممکن است فرد در هنگام نوشتن یا راه رفتن دچار مشکل شود و حتی در انجام فعالیتهای ساده مانند بالا رفتن از پلهها دچار درد شود.
اختلالات جنسی و مشکلات ادراری و مدفوعی
اختلالات جنسی و مشکلات در کنترل ادرار و مدفوع نیز از دیگر علائم ام اس هستند که باید مورد توجه قرار گیرند. برخی افراد ممکن است به دلایل روانی یا فیزیکی توانایی انجام روابط جنسی را نداشته باشند. همچنین اختلالات در کنترل ادرار و مدفوع، به خصوص احساس مکرر دفع ادرار یا مدفوع، از دیگر علائم این بیماری به شمار میروند.
حساسیت به طبع سرد و عدم تحمل آب سرد
یکی دیگر از نشانهها، تغییرات در مزاج و حساسیت به سرما است. افراد مبتلا به ام اس ممکن است علاقه به مصرف مواد غذایی سرد داشته باشند، مانند ماست یا بستنی، اما در عین حال تحمل آب سرد را نداشته و احساس سرما در بدن خود کنند.
در نهایت، باید یادآوری کرد که تشخیص قطعی ام اس تنها از طریق آزمایشات پزشکی و مشاوره با متخصص امکانپذیر است. این علائم ممکن است نشاندهنده بیماریهای دیگری نیز باشند و هرگونه نگرانی باید با یک پزشک متخصص در میان گذاشته شود.
تشخیص ام اس توسط پزشک متخصص
پزشکان برای تشخیص بیماری اماس ابتدا سابقه پزشکی فرد را به دقت بررسی کرده و سپس اقدام به انجام آزمایشهای مختلف میکنند تا بیماری را تایید یا رد کنند. این آزمایشها شامل موارد زیر است:
- آزمایشهایی برای رد بیماریها و مشکلات دیگر: پزشک ممکن است از روشهایی مانند اشعه ایکس برای بررسی آسیبهای احتمالی استفاده کند.
- معاینه عصبی: پزشک علائم عصبی فرد را بررسی کرده و مناطقی از سیستم عصبی که ممکن است آسیب دیده باشند را شناسایی میکند.
- آزمایش امآرآی (MRI): این آزمایش برای شناسایی آسیبها در سیستم عصبی مرکزی مانند مغز و نخاع انجام میشود.
- نمونهبرداری از مایع مغزی نخاعی: در برخی موارد، پزشک برای جستوجوی علائم بیماری اماس، یک سوراخ کوچک در ناحیه کمر ایجاد میکند تا مایع مغزی نخاعی را بررسی کند.
اگر پزشک به اماس مشکوک شود، این آزمایشها را بر اساس علائم فرد انجام میدهد و تغییرات علائم بیمار را در طول زمان پیگیری میکند.
برای تشخیص دقیق بیماری اماس و همچنین شناسایی آن در مراحل اولیه، لازم است که فرد حداقل دو مورد از موارد زیر را تجربه کند:
- وجود علائم بیماری در مایع مغزی نخاعی
- داشتن بیش از یک ضایعه در ناحیه جمجمه
- وجود بیش از دو ضایعه در ناحیه ستون فقرات
بیش از 85 درصد افراد مبتلا به اماس، ابتدا به نوع عودکننده این بیماری مبتلا میشوند. این بدین معناست که علائم بیماری در ابتدا ممکن است کاهش یابند و سپس مجدداً شدیدتر شوند.
درمان ام اس
هیچ درمانی برای مولتیپل اسکلروزیس وجود ندارد. درمان معمولاً بر سرعت بخشیدن به بهبودی از حملات ، کند کردن پیشرفت بیماری و مدیریت علائم MS متمرکز است. برخی از افراد علائم خفیفی دارند که نیازی به درمان ندارد.
درمان حملات MS
کورتیکواستروئیدها مانند پردنیزون خوراکی و متیل پردنیزولون داخل وریدی برای کاهش التهاب عصب تجویز می شوند. عوارض جانبی ممکن است شامل بی خوابی ، افزایش فشار خون ، افزایش سطح گلوکز خون ، نوسانات خلقی و احتباس مایعات باشد.
تبادل پلاسما (plasmapheresis). قسمت مایع بخشی از خون (پلاسما) برداشته شده و از سلول های خونی جدا می شود. سپس سلولهای خونی با محلول پروتئینی (آلبومین) مخلوط شده و دوباره در بدن شما قرار می گیرند. اگر علائم شما جدید ، شدید و به استروئیدها پاسخ نداده اند ، ممکن است از تبادل پلاسما استفاده شود.
توانبخشی ، یک متخصص فیزیوتراپی یا کاردرمانی می تواند تمرینات کششی و تقویتی را به شما آموزش دهد و نحوه استفاده از دستگاه ها را برای سهولت انجام کارهای روزانه به شما نشان دهد. فیزیوتراپی همراه با استفاده از کمک حرکتی در صورت لزوم می تواند به مدیریت ضعف پا و سایر مشکلات راه رفتن که اغلب با ام اس مرتبط هستند ، کمک کند.
شل کننده های عضلانی. ممکن است دچار سفتی یا اسپاسم دردناک یا غیرقابل کنترل ماهیچه ها ، به ویژه در پاهای خود شوید. شل کننده های عضلانی مانند باکلوفن می توانند به کاهش اسپاسم کمک کنند.
سخن پایانی
ممکن است نام اماس باعث نگرانی شما شود، اما باید بدانید که بسیاری از بیماریهای شایع، علائمی مشابه با اماس دارند. بنابراین، وجود تنها یک علامت به تنهایی نمیتواند دلیلی بر ابتلای قطعی به این بیماری باشد.
پیشنهاد میکنیم طبق راهنماییهای این مقاله بلاگ رسش، تستهای خانگی اماس را انجام دهید. اگر چند علامت مشکوک را همزمان تجربه کردید، بهتر است برای بررسی دقیقتر و انجام آزمایشهای تخصصی به پزشک متخصص مراجعه کنید.
برای درمان ببیماری ام اس و همچنین گرفتن مشاوره می توانید به یک متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید.