حمله ایسکمیک گذرا (TIA) که اغلب به آن سکته مغزی خفیف گفته میشود، علائمی شبیه به سکته مغزی مانند افتادگی صورت، ضعف در یک سمت بدن و مشکلات گفتاری ایجاد می‌کند. این وضعیت ممکن است نشانه اولیه سکته مغزی باشد و همیشه یک وضعیت اورژانسی پزشکی است. تفاوت اصلی بین سکته مغزی و سکته خفیف مغزی این است که علائم TIA موقتی هستند و خودبه‌خود برطرف می‌شوند. اما علائم و عوارض سکته شدیدتر و در برخی موارد دائمی باشند. ازآنجایی‌که علائم سکته مغزی خفیف و سکته مغزی تقریبا یکسان هستند و گاهی اوقات حمله ایسکمیک گذرا قبل از یک سکته رخ می‌دهد، مراجعه فوری به پزشک ضروری است. در ادامه به این عارضه بیشتر آشنا می‌شوید.
دلایلی که باعث سکته مغزی موقت یا خفیف میشود؟
سکته مغزی خفیف می‌تواند زمانی رخ دهد که یک لخته خون در شریانی که خون را به مغز شما می‌رساند، گیر کند. در این شرایط و بدون جریان خون منظم، مغز شما از اکسیژن محروم میشود و نمی‌تواند به درستی کار کند. به همین دلیل TIA با علائمی مانند ضعف عضلانی یا گفتار نامفهوم ظاهر میشود. این وضعیت مانند مسدود شدن مسیر سوخت در ماشین است. اگر موتور شما بنزین دریافت نکند، نمی‌تواند کار کند.
لخته‌ها زمانی تشکیل می‌شوند که ماده‌ای چربی به نام پلاک در شریان‌های شما انباشته شود. یک لخته می‌تواند در هر جای بدن شکل بگیرد و شناور شود تا جایی که در نقطه‌ای گیر کند. اگر آن نقطه یک شریان باشد که به مغز می‌رود، احتمالا فرد دچار سکته خفیف مغزی شود. همچنین اگر در شریانی آن‌قدر پلاک وجود داشته باشد که به‌شدت جریان خون به مغز را محدود کند، فرد به سکته مغزی خفیف دچار خواهد شد.
بعد از سکته خفیف چه باید کرد؟
پس از یک سکته مغزی خفیف یا حمله ایسکمیک گذرا، کارهای مهمی وجود دارد که میتوانید برای کاهش خطر سکته مغزی در آینده انجام دهید:
- خیلی سریع به پزشک مراجعه کنید: حتی اگر علائم برطرف شده باشند، باید برای ارزیابی کامل پزشکی به پزشک مراجعه کنید. پزشک می‌تواند با انجام آزمایش‌هایی مانند MRI،CT اسکن یا سونوگرافی شریان‌های کاروتید، علت مشکل را تشخیص دهد و درمان مناسب را پیشنهاد کند.
- داروهای تجویزشده را مصرف کنید: اگر پزشک داروهایی مانند رقیق‌کننده‌های خون، داروهای ضد پلاکت یا داروهای فشار خون تجویز کند که باید آن‌ها را طبق دستور مصرف کنید. این داروها می‌توانند خطر تشکیل لخته خون را کاهش دهند.
البته برای جلوگیری از سکته مغزی خفیف باید سبک زندگی سالم‌تری را انتخاب کنید. شما میتوانید کارهای زیادی انجام دهید تا خطر ابتلا به سکته خفیف را کاهش دهید. البته این به معنای پیشگیری کامل از سکته نیست؛ اما می‌تواند خطر را کاهش دهد. اقداماتی که میتوانید انجام دهید عبارتند از:
- هر سال برای معاینه به پزشک عمومی مراجعه کنید. این کار می‌تواند مشکلاتی مانند فشار خون بالا و دیابت نوع ۲ را زودتر تشخیص دهد.
- به وزن مناسب برای خودتان برسید و آن را حفظ کنید.
- رژیم غذایی خودتان را مدیریت کنید. پزشک عمومی می‌تواند در این زمینه راهنمایی کند.
- از مصرف محصولات دخانی خودداری کنید یا اگر هنوز استفاده نکرده‌اید، شروع نکنید.
- از الکل به‌طور متعادل استفاده کنید و از مصرف مواد مخدر غیرپزشکی خودداری کنید.
- داروهای تجویزشده را طبق دستور مصرف کنید.
- بیماری‌های مزمن خود مانند فشار خون بالا، دیابت نوع ۲ و کلسترول بالا را مدیریت کنید.
سکته مغزی خفیف درمان دارد؟
هدف درمان کاهش خطر سکته مغزی در آینده است. پزشک بر اساس علت مشکل، درمان مناسب را انتخاب می‌کند. درمان به عواملی مانند محل لخته، شدت TIA و نتایج اسکن MRI یا CT بستگی دارد. در ادامه به روشهای درمانی این عارضه پرداخته‌ایم.
داروهای TIA
احتمالا پزشک بعد از سکته مغزی خفیف داروهایی برای تجویز خواهد کرد. این داروها برای درمان علت TIA و پیشگیری از سکته مغزی استفاده می‌شوند. از جمله داروهای حمله ایسکمیک گذرا می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- داروهای ضد پلاکت: آسپرین رایج‌ترین داروی توصیه‌شده پس از حمله ایسکمیک گذرا است؛ چراکه ارزان و بدون نسخه در دسترس است و عوارض جانبی کمی دارد. البته داروهایی دیگری هم وجود که پزشک می‌تواند آن را تجویز کند. پزشک احتمالا توصیه کند که برای مدت کوتاهی پس ازTIA ، آسپرین و یکی از داروهای دیگر را برای کاهش خطر سکته مغزی مصرف کنید. داروهای ضد پلاکت از چسبندگی پلاکت‌ها جلوگیری می‌کنند؛ بنابراین لخته خون تشکیل نمی‌دهند.
- داروهای ضد انعقاد خون: پزشک ممکن است داروهای ضد انعقاد خون را تجویز کند. این داروها خون را رقیق می‌کنند و احتمال لخته‌شدن آن را کاهش می‌دهند. معمولا رقیق‌کننده‌های خون در صورتی تجویز می‌شوند که لخته خونی در قلب داشته باشید یا دچار بیماری فیبریلاسیون دهلیزی (ریتم نامنظم قلب) باشید. برای دریافت بهترین دارو باید با پزشک مشورت کنید.
- استاتین‌ها: استاتین‌ها داروهایی هستند که برای کاهش کلسترول استفاده می‌شوند. تحقیقات نشان داده است که استاتین‌ها به حفظ سلامت رگ‌های خونی کمک می‌کنند و از لخته‌شدن خون جلوگیری خواهند کرد.
- داروهای فشار خون: پزشک ممکن است یکی از داروهای فشار خون را برای شما تجویز کند. این داروها به گشادشدن رگ‌های خونی و بهبود جریان خون کمک می‌کنند. داروهای این دسته شامل مسدودکننده‌های کانال کلسیم، مهارکننده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACE)، مسدودکننده‌های گیرنده آنژیوتانسین (ARBs) و دیورتیک‌ها هستند.
سایر درمان‌ها
برای درمان سکته مغزی خفیف احتمالا پزشک یک روش اندوواسکولار (داخل رگ) را هم توصیه کند. در این روش‌ها، یک لوله باریک از طریق برشی کوچک، معمولا در کشاله ران، وارد رگ میشود. این روش‌ها شامل:
- ترومبکتومی، برای خارج‌کردن لخته خون استفاده میشود.
- استنت، دستگاه مشبکی که در یک رگ باریک شده قرار می‌گیرد تا آن را باز نگه دارد.
- آنژیوپلاستی که در آن از کاتتر برای قراردادن یک بالون در رگ استفاده میشود تا آن را گشاد کند.
در نهایت اگر داروها و روشهای اندوواسکولار کافی نباشند، احتمالا پزشک جراحی را توصیه کند. اگر یکی از شریان‌های کاروتید در گردن باریک یا مسدود شده باشد، پزشک ممکن است برای باز کردن و بازگرداندن جریان خون طبیعی جراحی انجام دهد. یکی از گزینه‌ها عملی به نام کاروتید اندآرترکتومی است که در آن پزشک شریان کاروتید را باز می‌کند، پلاک را می‌تراشد و آن را دوباره می‌بندد.
سخن پایانی
آیا سکته مغزی خفیف خطرناک است؟ سکته مغزی خفیف یا حمله ایسکمیک گذرا (TIA) یک هشدار جدی برای وقوع احتمالی سکته مغزی در آینده است و به توجه فوری پزشکی نیاز دارد. علائم این مشکل ممکن است به سرعت برطرف شوند؛ اما نباید به سادگی از کنار آن‌ها گذشت. مراجعه به پزشک برای ارزیابی دقیق، تشخیص علت و شروع درمان مناسب بسیار مهم است. تغییر سبک زندگی و مصرف داروهای تجویزشده می‌تواند نقش مهمی در کاهش خطر سکته‌های آینده داشته باشد. پیشگیری از عوامل خطر، مانند کنترل فشار خون، کاهش کلسترول، مدیریت وزن و پرهیز از دخانیات، می‌تواند به بهبود سلامت عمومی و کاهش احتمال بروز سکته‌های مغزی کمک کند.
سوالات متداول
1. دلایلی که باعث سکته مغزی موقت یا خفیف میشود چیست؟
سکته مغزی خفیف (TIA) زمانی رخ می‌دهد که یک لخته خون در شریانی که خون را به مغز می‌رساند، گیر کند. این امر باعث قطع جریان خون و کمبود اکسیژن در مغز میشود که عملکرد طبیعی مغز را مختل می‌کند.
2. بعد از سکته خفیف چه باید کرد؟
پس از سکته مغزی خفیف، حتی اگر علائم برطرف شده باشند، مراجعه فوری به پزشک ضروری است، پزشک با انجام بررسی‌هایی مانند MRI یا CT اسکن علت را شناسایی می‌کند و درمان مناسب را پیشنهاد می‌دهد.
3. آیا سکته مغزی خفیف قابل درمان است؟
بله؛ سکته مغزی خفیف قابل درمان است. درمان با هدف کاهش خطر سکته مغزی در آینده انجام میشود و بسته به علت و شدت مشکل متفاوت خواهد بود. این درمان شامل مصرف داروهایی برای جلوگیری از تشکیل لخته‌های خون، کاهش کلسترول و کنترل فشار خون است.
