سر درد یکی از شایع‌ترین مشکلات بهداشتی است که میلیون‌ها نفر در سراسر جهان با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند. از دردهای خفیف و گذرا گرفته تا دردهای شدید و ناتوان‌کننده، که متاسفانه تأثیر زیادی بر کاهش کیفیت زندگی افراد دارد. یکی از انواع رایج سر درد که بسیاری از افراد از آن رنج می‌برند، سر درد بالای سر است که طبق تحقیقات انجام شده، دلایل مختلفی دارد. این نوع سر درد یا نشانه‌ای از مشکلاتی ساده همچون تنش‌های روزمره یا مشکلات خواب است یا در مواردی جدی‌تر نشانه‌ای از بیماری‌های پیچیده‌تری است.
آگاهی از علل، روشهای پیشگیری و درمان‌های مؤثر این نوع سر درد به شما می‌کند تا کیفیت زندگی بهتری داشته باشید و با این عارضه به شکلی مؤثرتر مقابله کنید.
در این مقاله، به بررسی علل شایع انواع سردرد و درمان آن (سردردی که در بالای سر رخ دهد) و همچنین راهکارهای پیشگیرانه خواهیم پرداخت تا به درک بهتری از این مشکل برسیم و به راه‌حل‌های علمی و عملی برای کاهش آن دست یابیم.
سر درد بالای سر نشانه چیست؟
همانطور که در ابتدای مقاله هم مختصرا توضیح دادیم، سر درد بالای سر یا سردرد بالای جمجمه یکی از مشکلات شایع است که بسیاری از افراد در طول زندگی خود آن را تجربه می‌کنند. این نوع سردرد ناشی از عوامل مختلفی است؛ مثلا در برخی موارد به عنوان نشانه‌ای از یک بیماری زمینه‌ای شناخته میشود. معمولاً فردی که با این درد مواجه میشود، یک فشار یا درد متمرکز در ناحیه بالای سر و نزدیک به پیشانی‌اش را احساس می‌کند. شناخت علل دقیق این درد به فرد کمک می‌کند تا از روشهای مناسب برای درمان و پیشگیری استفاده کند. در این بخش، به بررسی برخی از علل شایع سر درد بالای سر خواهیم پرداخت.
علت سردرد بالای سر و پیشانی
موارد مختلفی در بروز سر درد بالای سر و پیشانی نقش دارند. یکی از شایع‌ترین علل آن سردرد تنشی مداوم است که معمولاً ناشی از استرس و فشارهای روزمره است. این نوع سردرد اغلب با احساس فشاری یا کشیدگی در ناحیه بالای سر همراه است.
در کنار آن، مشکلات مربوط به گلو و سینوس‌ها، تغییرات فشار خون، مشکلات گردن یا حتی اختلالات خواب نیز ممکن است عامل ایجاد درد در این ناحیه باشند. همچنین، برخی از اختلالات عصبی و بیماری‌های مرتبط با سیستم عصبی هم احتمال دارد علت سردرد بالای سر باشند یا در ایجاد آن نقش داشته باشند.
چه کسانی دچار سردرد بالای سر می‌شوند؟
این احتمال وجود دارد که سردرد بالای سر که گاهی به آن سردرد بالای جمجمه نیز گفته میشود، در افراد مختلف به دلایل گوناگون بروز کند. برخی افراد بیشتر از دیگران در معرض این نوع سردرد قرار دارند. در ادامه به گروه‌های خاصی اشاره می‌کنیم که احتمال ابتلا به سردرد بالای جمجمه در آنها بیشتر است:
- افراد مبتلا به استرس و اضطراب: یکی از شایع‌ترین علل سردرد بالای سر، استرس و اضطراب است. افرادی که در طول روز با فشارهای روحی، فکری و عاطفی زیاد روبرو هستند، به‌ویژه کسانی که استرس‌های مداوم دارند، بیشتر دچار سردرد تنشی مداوم می‌شوند. در این افراد، عضلات گردن، شانه‌ها و سر تحت تنش قرار می‌گیرند و این تنش، درد در ناحیه بالای سر و جمجمه را ایجاد می‌کند. سردرد بالای جمجمه در این افراد معمولاً با احساس فشار در پیشانی و ناحیه بالای سر همراه است.
- افراد با مشکلات خواب: بی‌خوابی و مشکلات مربوط به خواب نیز باعث ایجاد سردرد بالای جمجمه شود. کسانی که به طور مداوم کمبود خواب دارند یا کیفیت خواب آنها پایین است، بیشتر در معرض ابتلا به این نوع سردرد هستند. در بسیاری از موارد، خواب نامنظم یا کم‌خوابی باعث افزایش تنش در عضلات گردن و سر میشود، که در نهایت منجر به سردردهای مداوم میشود.
- افراد با مشکلات عضلانی و گردنی: کسانی که مشکلاتی مانند گرفتگی عضلات گردن، دردهای عضلانی یا اختلالات در وضعیت بدنی دارند، بیشتر احتمال دارد که دچار سردرد بالای جمجمه شوند. نشستن طولانی‌مدت در وضعیت‌های نادرست یا انجام فعالیت‌هایی که فشار زیادی به عضلات گردن وارد می‌کند، احتمال بروز این نوع سردرد را افزایش می‌دهد. همچنین، افرادی که دچار مشکلات گردن مانند دیسک گردن یا آرتروز گردنی هستند، ممکن است بیشتر از دیگران به این نوع سردرد مبتلا شوند.
- افراد با سابقه سردردهای میگرنی یا تنشی: افرادی که سابقه ابتلا به سردردهای میگرنی یا سردردهای تنشی مداوم دارند، بیشتر از دیگران ممکن است سردرد بالای جمجمه را تجربه کنند. میگرن و سردردهای تنشی معمولاً در نواحی خاصی از سر، از جمله بالای جمجمه و پیشانی، بروز می‌کنند. افراد مبتلا به میگرن به طور معمول درد شدیدی را در ناحیه سر احساس می‌کنند که ممکن است به طور خاص در ناحیه بالای سر متمرکز شود. این نوع سردرد با علائمی مانند تهوع، حساسیت به نور و صدا نیز همراه است.
- افراد با مشکلات سینوسی و آلرژی‌ها: مشکلات سینوسی و آلرژی‌ها می‌توانند عامل دیگری برای بروز سردرد بالای جمجمه باشند. هنگامی که سینوس‌ها ملتهب می‌شوند یا در نتیجه آلرژی، مایعات اضافی در سینوس‌ها جمع میشود، این فشار ممکن است باعث درد در ناحیه پیشانی و بالای سر شود. افراد مبتلا به سینوزیت یا حساسیت‌های فصلی معمولا بیشتر در معرض ابتلا به این نوع سردرد هستند.
- افراد با رژیم غذایی نامناسب یا کم‌آبی بدن: رژیم غذایی نادرست یا کم‌آبی بدن یکی دیگر از عوامل افزایش خطر ابتلا به سردرد بالای جمجمه است. افرادی که کمتر از حد لازم آب می‌نوشند یا مصرف مواد غذایی سالم و متعادل را نادیده می‌گیرند، بیشتر احتمال دارد که دچار سردرد شوند. کمبود ویتامین‌ها، به‌ویژه کمبود ویتامین B12 و منیزیم، نقش مهمی در بروز سردردهای مداوم ایفا می‌کند. همچنین، برخی از غذاها مانند کافئین، شکلات و غذاهای پرچرب، محرک سردرد در برخی افراد است.
- افراد مبتلا به اختلالات هورمونی: تغییرات هورمونی نیز یکی از دلایل ایجاد سردرد بالای جمجمه است. به‌ویژه در زنان، تغییرات هورمونی مرتبط با دوره‌های قاعدگی، بارداری یا یائسگی به بروز سردردهایی کمک می‌کند که در ناحیه بالای سر و پیشانی متمرکز هستند. این نوع سردردها معمولاً به دلیل نوسانات هورمونی و تغییرات سطح هورمون‌ها در بدن رخ می‌دهند.
- افراد مبتلا به فشار خون بالا یا مشکلات قلبی: سردرد بالای جمجمه گاهی اوقات ممکن است نشانه‌ای از مشکلات قلبی یا فشار خون بالا باشد. در افراد مبتلا به فشار خون بالا، بروز سردرد یکی از علائم رایج است که در ناحیه بالای سر یا پشت سر احساس میشود. همچنین، افراد با مشکلات قلبی و گردش خون ضعیف، بیشتر در معرض سردردهای ناتوان‌کننده قرار می‌گیرند.
- افراد که زمان طولانی در معرض نور شدید یا سر و صدا قرار دارند: قرار گرفتن در محیط‌هایی با نور شدید یا سر و صدای زیاد محرک‌هایی برای بروز سردرد بالای جمجمه هستند. افرادی که به مدت طولانی در محیط‌های پرنور یا پرسر و صدا کار می‌کنند، به‌ویژه در محیط‌های کاری با نور مصنوعی و صداهای زیاد، اغلب تجربه سردردهایی در ناحیه بالای سر دارند.
سردرد بالای سر و ارتباط آن با استرس
استرس یکی از مهم‌ترین عوامل ایجاد سردرد بالای سر است .سردرد تنشی مداوم که غالباً به دلیل استرس روانی ایجاد میشود، در ناحیه بالای سر و پیشانی متمرکز میشود. در چنین مواردی، انقباض عضلات اطراف سر و گردن باعث افزایش درد میشود. افراد مبتلا به استرس و اضطراب بیشتر احتمال دارد که تجربه چنین نوعی از سردرد را داشته باشند، زیرا فشارهای روانی باعث افزایش تنش‌های عضلانی و اختلال در عملکرد اعصاب میشود.
روشهای پیشگیری سردرد بالای سر
پیشگیری از سردرد بالای سر با روشهای موثری امکان‌پذیر است. یکی از مهم‌ترین راه‌ها، مدیریت استرس است. استفاده از تکنیک‌های آرامش‌بخش مانند مدیتیشن و تمرینات تنفسی می‌تواند کمک کننده باشد. علاوه بر این، خواب منظم و کافی، تغذیه مناسب و ورزش منظم از دیگر روشهای پیشگیری از سردرد بالای سر به شمار می‌آیند. همچنین، حفظ وضعیت صحیح بدن و انجام حرکات کششی برای گردن و شانه‌ها از بروز سردردهای تنشی و فشار در ناحیه بالای سر جلوگیری می‌کند.
درمان سردرد بالای سر
درمان سردرد بالای سر بسته به علت آن، متفاوت باشد. در بسیاری از موارد، درمان‌های دارویی شامل مسکن‌های ضد درد و داروهای ضد التهاب به کاهش شدت درد کمک می‌کند. در صورتی که سردرد ناشی از استرس باشد، مشاوره با دکتر متخصص سردرد یا استفاده از داروهای آرامبخش موثر خواهد بود. درمان‌های فیزیکی مانند ماساژ گردن و شانه‌ها یا استفاده از کمپرس گرم نیز تسکین‌دهنده است.
درمان خانگی سردرد بالای سر
در کنار درمان‌های دارویی، از روشهای خانگی نیز می‌توان برای تسکین سردرد بالای سر استفاده کرد. یکی از ساده‌ترین روش‌ها، استفاده از کمپرس سرد یا گرم در ناحیه پیشانی است. همچنین، مصرف چای‌های گیاهی آرامبخش مانند چای بابونه یا نعناع به کاهش درد کمک می‌کند. طبق مطلاعات انجام شده، برای افرادی که سردرد آنها ناشی از تنش عضلانی است، انجام حرکات کششی ملایم و استراحت در محیطی آرام مفید است.
زمان مراجعه به پزشک برای درمان سردرد بالای سر
اگر سردرد بالای سر به طور مداوم و با شدت زیاد ادامه یابد یا همراه با علائم دیگری مانند تهوع، گیجی، مشکلات بینایی یا ضعف در دست‌ها و پاها باشد، باید فوراً به دکتر متخصص سردرد مراجعه کرد. همچنین، در صورتی که سردردهای شما به طور ناگهانی و شدید بروز کنند یا با علائم جدیدی همراه شوند، نیاز به ارزیابی پزشکی فوری است.
جمع‌بندی
سر درد بالای سر علل متعددی دارد؛ از جمله استرس، مشکلات عضلانی و اختلالات خواب. درک علل اصلی و روشهای پیشگیری و درمان آن قطعا به افراد کمک می‌کند تا کیفیت زندگی بهتری داشته باشند و از سردردهای مکرر جلوگیری کنند. برای درمان این نوع سردرد، توجه به علت آن و مشاوره با دکتر متخصص سردرد راهگشا است. حتما به خاطر داشته باشید که اگر سردرد به طور مداوم ادامه یابد یا با علائم جدی‌تری همراه باشد، باید به پزشک مراجعه کنید تا از خطرات احتمالی جلوگیری شود.
سوالات متداول
1. آیا سردرد بالای سر نشانه‌ای از بیماری خطرناک است؟
سردرد بالای سر در اغلب موارد ناشی از مشکلات ساده مانند استرس یا مشکلات خواب است و معمولاً تهدیدی برای سلامت عمومی نیست؛ اما در مواردی که سردرد همراه با علائم دیگر نظیر تهوع شدید، مشکلات بینایی یا از دست دادن تعادل باشد، ممکن است نشانه‌ای از بیماری‌های جدی‌تری باشد. در این صورت، باید به سرعت به دکتر متخصص سردرد مراجعه کرد.
2. آیا تغییرات هورمونی می‌تواند باعث سردرد بالای سر شود؟
بله، تغییرات هورمونی می‌توانند نقش مهمی در بروز سردرد بالای سر داشته باشند. به‌ویژه در زنان، تغییرات هورمونی مربوط به دوره‌های قاعدگی، بارداری یا یائسگی باعث بروز سردردهای تنشی یا میگرنی میشود که در ناحیه بالای سر فرد را ناراحت می‌کند.
