تا به حال شده است در خواب عمیق باشید و به دلیل دردی که در سرتان حس می‌کنید بیدار شوید؟ اگر این اتفاق در طول شب چندین بار تکرار میشود و معمولا در یک زمان مشخص به سراغتان می‌آید، شما به سردرد هیپنیک مبتلا هستید. در این مقاله از سایت دکتر مریم سلیمانی، به طور کامل توضیح داده‌ایم که سردرد هیپنیک چیست و علائم، روش تشخیص، روشهای درمان و نحوه درمان سریع این نوع از سردرد در خواب را بررسی کرده‌ایم. لطفا تا انتها همراه ما باشید تا با بهترین دکتر سردرد و روشهای درمان سردرد هیپنیک آشنا شوید.
سردرد هیپنیک یا ساعت زنگدار چیست؟
سردرد هیپنیک که به سر درد ساعت زنگ دار نیز نامیده میشود، نوعی درد نادر متعلق به دسته سردردهای همراه با خواب است که در طول شب اتفاق می‌افتد و اغلب افراد را از خواب بیدار می‌کند.
این سردرد معمولاً در میانه شب، در حالت خواب عمیق، ایجاد میشود و اغلب با ساعت زمانی خاصی همراه است که به آن ساعت زنگدار گفته میشود. در این مطلب به معرفی سردرد هیپنیک و علائم و روشهای درمان پزشکی و سنتی آن خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید. می توانید با متخصص مغز و اعصاب گفت و گو کنید .
سردردهای هیپنیک ممکن است با سایر نوع سردردها مانند میگرن یا سردردهای تنشی اشتباه گرفته شود، اما این دو نوع بیماری اختلافاتی با یکدیگر دارند. افراد مبتلا به سردردهای هیپنیک معمولاً نسبت به سایرینی که به انواع دردهای ایجاد شده در سرشان مبتلا هستند، به شدت نور یا صدای محیط، کمتر حساس هستند؛ و اغلب به تغییرات شیب و شتاب نور و صوت و صدا حساسیت نشان می‌دهند.
همچنین بخوانید: سردرد قاعدگی
علائم سردرد هیپنیک
افرادی که سردردهای زیادی را تجربه می‌کنند، شاید اگر بدانند علائم سردرد هیپنیک چیست، متوجه شوند که خودشان هم به این نوع درد مبتلا هستند و برای درمان زودتر اقدام کنند و نزد پزشک متخصص سردرد مرتبط با بیماری خود بروند.
هرچند، علائم سردرد هیپنیک بین افراد مختلف، متفاوت است؛ ولی عموماً افرادی که به این درد مبتلا هستند، علائم زیر را تجربه می‌کنند:
- احساس درد در حالت خواب عمیق و معمولاً در میانه شب بین ساعت 1 تا 3 نیمه شب؛
- بیش از 10 بار در ماه اتفاق می‌افتد؛
- هر بار بین 15 دقیقه تا 4 ساعت پس از بیدار شدن ممکن است سردرد طول بکشد؛
- احساس درد یا فشار در سر که به طور ناگهانی شروع میشود؛
- معمولاً در نیمی از سر بروز می‌کند و به سمت دیگر سر منتقل میشود؛
- معمولاً به زودی بعد از شروع، بیمار از خواب بیدار میشود؛
- در اکثر مواقع با علائمی مانند تعریق، ضربان قلب سریع، یا احساس تنگی نفس همراه است؛
- ممکن است برخی افراد بعد از بیدار شدن احساس تهوع و استفراغ داشته باشند؛
- برخی از بیماران ممکن است آبریزش بینی یا چشم را بعد از شروع درد، تجربه کنند؛
- معمولاً در طول شب تکرار میشود، اما در طول روز اغلب علائمی ندارد؛
- طول این درد از چند دقیقه تا چند ساعت است.
این علائم به طور کلی معرف سردرد هیپنیک هستند؛ اما در هر صورت، اگر شما سردردهای شدید یا تغییرات در الگوی خواب خود را تجربه می‌کنید، بهتر است با پزشک مشورت کنید تا تشخیص دقیق و درمان مناسب را دریافت کنید.
علل ایجاد سردرد هیپنیک
متاسفانه علل ایجاد سردرد هیپنیک هنوز به طور دقیق مشخص نشده است؛ اما برخی از فرضیات مطرح شده است که ممکن است در ایجاد این نوع سردرد نقش داشته باشند. میتوان علل محتمل آن را به شرح زیر بیان کرد:
- تنش عضلانی: احتمالاً تنش و فشار در عضلات گردن و ستون فقرات در حالت خواب عمیق در ایجاد سردرد هیپنیک تاثیرگذار باشد
- نوع خاصی از میگرن: برخی از محققان بر این فرض هستند که سردردهای هیپنیک ممکن است نوع خاصی از میگرن باشند که در حالت خواب عمیق رخ می‌دهد
- اختلال در نظم عصبی: اختلالاتی در نظم سیستم عصبی، اعم از تغییرات در سطح هورمون‌های ملاتونین که بر اثر کاهش تولید یا افزایش آن اتفاق بیفتد؛ همچنین فعالیت الکتریکی مغز، ممکن است نقشی در ایجاد سردرد هیپنیک داشته باشد
- عوامل محیطی: عواملی مانند نور، صدا، یا تغییرات دما نیز احتمالا در ایجاد سردرد هیپنیک نقش دارند
- وراثت: برخی از مطالعات نشان داده است که سردردهای هیپنیک در برخی از خانواده‌ها به طور وراثتی انتقال می‌یابد.
- دیگر عوامل: عوامل دیگری مانند استفاده از مواد مخدر یا مصرف برخی داروها نیز در ایجاد سردرد هیپنیک نقش داشته‌اند
بیشتر بخوانید: درمان انواع سردرد
روش های تشخیص سردرد هیپنیک
اگر شما هم دچار سردرد در خواب می‌شوید و می‌خواهید مطمئن شوید که سر درد ساعت زنگ دار دارید یا خیر، لازم است ابتدا بدانید روشهای تشخیص سردرد هیپتیک چیست تا به محض اطمینان از ابتلا به این بیماری، سریعا با بهترین پزشک متخصص مغز و اعصاب مشورت کنید.
تشخیص دقیق سر درد زنگ ساعتی دردناک اغلب به کمک تاریخچه پزشکی دقیق و بررسی‌های فیزیکی انجام میشود. در ادامه روشهای تشخیص این بیماری را بررسی می‌کنیم.
- گفتگو و تاریخچه پزشکی: پزشک ممکن است از شما سوالاتی در مورد علائم سردرد، فراوانی و شدت آن، الگوی بروز، عوامل تحریک‌کننده، و همچنین اثرات آن بر خواب شما بپرسد. اطلاعاتی مانند سابقه سردرد در خانواده، مصرف مواد مخدر یا داروها نیز برای تشخیص مفید هستند؛
- بررسی فیزیکی: پزشک ممکن است برخی از آزمایش‌های فیزیکی را انجام دهد، از جمله بررسی فشار خون، اندازه‌گیری دمای بدن، و بررسی نقاط دردناک در منطقه سر و گردن؛
- روشهای تصویربرداری: در مواردی که نیاز به تصویربرداری دقیق‌تر است، ممکن است پزشک توصیه کند که از روشهای تصویربرداری مانند رادیولوژی (مانند اسکن MRI یا CT) استفاده شود تا به بررسی مغز و ساختارهای مرتبط با آن بپردازد و از احتمال وجود عوارض مانند تومورها یا اختلالات سردردی دیگر بررسی کند
- روشهای لابراتواری: در برخی موارد، پزشک ممکن است توصیه کند تا آزمایش خون یا سایر آزمایش‌های لابراتواری انجام شود تا عواملی مانند عفونت‌ها یا عوارض داروها بررسی شود؛
- دفترچه خواب: گاهی اوقات استفاده از دفترچه خواب ممکن است به تشخیص سردرد هیپنیک کمک کند، زیرا ثبت زمان و شدت سردردها و الگوی بروز آنها می‌تواند اطلاعات مفیدی ارائه دهد.
تشخیص سردرد هیپنیک ممکن است چالش‌هایی داشته باشد، اما با مشاوره با یک پزشک متخصص مغز و اعصاب و انجام تست‌های لازم، معمولاً میتوان به تشخیص صحیح رسید و برنامه درمانی مناسب را تعیین کرد.
همچنین بخوانید: در تومور مغزی کجای سردرد میگیرد
چه کسانی دچار سردرد هیپنیک می شوند؟
افراد مسن و زنان بیشتر در معرض ابتلا به سردردهای هیپنیک هستند، هرچند که کودکان نیز ممکن است این نوع سردرد را تجربه کنند. زنان به طور تقریبی ۱٫۵ تا دو برابر بیشتر از مردان به سردردهای هیپنیک مبتلا می‌شوند. بیش از ۹۰ درصد از افراد اولین سردرد هیپنیک خود را پس از ۵۰ سالگی تجربه می‌کنند.
ارتباط بین سردرد هیپنیک و یائسگی
طبق یکی از منابع، بسیاری از سردردهای هیپنیک در دوران یائسگی زنان بروز می‌کنند. با این حال، تاکنون ارتباط مستقیمی بین یائسگی و سردرد ساعت زنگدار شناسایی نشده است.
مطابق با تحقیقی که در سال ۲۰۱۸ منتشر شد، تغییرات هورمونی در دوران یائسگی با برخی سردردها ارتباط دارند. همچنین، درمان‌هایی مانند جایگزینی هورمون‌ها می‌توانند باعث تشدید سردردهای میگرنی شوند. برخی از افراد نیز در دوران یائسگی تغییرات مثبتی در علائم سردرد ساعت زنگدار تجربه کرده یا هیچ تغییر خاصی مشاهده نمی‌کنند.
با این حال، سردردهای هیپنیک تفاوت‌هایی با سردردهای میگرنی دارند. بنابراین، نتایج این مطالعه ممکن است برای سردرد ساعت زنگدار قابل تعمیم نباشند.
روش های درمان سردرد هیپنیک
در پاسخ به این سوال که روش درمانی سردرد هیپنیک چیست باید بگوییم که درمان سردرد هیپنیک بر کاهش دفعات ابتلا، شدت سردردها و بهبود کیفیت خواب بیماران متمرکز است. این درمان‌ها ممکن است شامل روشهای دارویی و غیردارویی باشند. در ادامه این بخش، روشهای درمان سردرد هیپنیک را بررسی می‌کنیم.
درمان‌های غیردارویی سردرد هیپنیک
پزشک ممکن است ابتدا به درمان با روشهای غیردارویی بپردازد که عبارت‌اند از:
- تغییرات در الگوی خواب: به منظور کاهش سردردهای هیپنیک، تغییراتی در الگوی خواب مانند استفاده از تمرینات آرام‌سازی قبل از خواب، تمرینات تنفسی و فراهم‌کردن محیط خواب سالم مانند اعمال تاریکی و ایجاد آرامش و اجتناب از استفاده از داروها می‌تواند مفید باشد
- مداخلات روانشناختی: تکنیک‌های مداخلات روانشناختی مانند مراقبت‌های روانی می‌تواند به کنترل استرس و اضطراب کمک کند. درواقع برخی از پزشکان معتقد هستند که ممکن است این عوامل در ایجاد سردردهای هیپنیک نقش داشته باشند
- تغییرات در سبک زندگی: در برخی موارد تغییرات در سبک زندگی مانند انجام ورزش منظم، رژیم غذایی سالم، مدیریت استرس، و اجتناب از مواد مخدر و الکل به کاهش عوامل مخاطره‌آمیز کمک کرده است
درمان دارویی سردرد هیپنیک
با توجه به شرایط بیمار، پزشک ممکن است در کنار درمان‌های غیردارویی، به دارودرمانی هم بپردازد تا نتیجه مطلوب حاصل شود. این درمان‌ها عبارت‌اند از:
- داروهای پیشگیری‌کننده: برخی از داروهایی مانند بتابلاکرها (مسدودکننده عملکرد آدرنالین و نورآدرنالین)، آنتی‌دپرسانت‌ها (داروهای ضدافسردگی، ضدبیش‌فعالی، ضد دردهای نوروپاتیک و…)، یا داروهایی که بر سیستم عصبی اثر می‌گذارند، توسط برخی از پزشکان به عنوان داروهای پیشگیری‌کننده مورد استفاده قرار می‌گیرند تا تکرر سردردهای هیپنیک کاهش یابد
- دارودرمانی: در مواردی که سردرد هیپنیک باعث ایجاد اختلال در خواب بیماران شود، استفاده از داروهایی مانند داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) مثل ایندومتاسین یا داروهای ضد افسردگی مثل لیتیوم مفید خواهد بود
- داروهای مخصوص خواب: در برخی موارد، پزشک ممکن است داروهای خاصی مانند داروهای آرام‌بخش یا داروهای خواب‌آور تجویز کند تا الگوی خواب را بهبود ببخشد و سردردهای هیپنیک را کاهش دهد
- درمان‌های ترکیبی: گاهی اوقات درمان به صورت ترکیبی از روشهای مختلف مانند تغییرات در سبک زندگی، مداخلات روانشناختی، و استفاده از داروهای مختلف صورت میگیرد تا بهبودی کامل‌تری در کنترل سردردهای هیپنیک ایجاد شود
- استفاده از مواد حاوی کافئین: شاید غلط به نظر برسد، ولی برخی ادعاها حاکی از بهبود دردهای ساعت زنگ دار با مصرف مواد حاوی کافئین است.
چه زمانی باید برای سردرد هیپنیک به پزشک مراجعه کنیم؟
با شناخت علائم و نشانه‌های سردرد هیپنیک سوال مهمی که مطرح میشود زمان مراجعه به پزشک است. متاسفانه این بیماری بسیاری از مبتلایان را اذیت می‌کند و باعث میشود تا روند زندگی آنها با چالش‌های متعددی مواجه شود. از این رو اگر موارد زیر را تجربه کردند، بهتر است به پزشک مراجعه کنند:
- تغییر جدی در الگوی خواب
- تأثیر نامطلوب بر کیفیت خواب
- کاهش کیفیت زندگی روزمره
- سابقه سردرد در خانواده
- تغییرات در علائم یا شدت سردرد
بیشتربخوانید: علل و علائم سردرد سینوسی
درمان سریع سردرد هیپنیک در کلینیک دکتر سلیمانی
کلینیک تخصصی مغز و اعصاب دکتر مریم با بهره‌گیری از امکانات به‌روز پزشکی دنیا و استفاده از روشهای درمانی نوین به درمان بیماری‌های مرتبط با علوم اعصاب مانند سکته مغزی، افسردگی، میگرن، سردرد هیپنیک و … می‌پردازد.
شما میتوانید با مراجعه به مطب دکتر سلیمانی متخصص مغز و اعصاب و ستون فقرات، درمان سریع سردرد هیپتیک را هرچه زودتر شروع کنید.
جمع‌بندی
در این مقاله از سایت دکتر مریم سلیمانی توضیح دادیم که سردرد هیپتیک چیست و روشهای درمانی این بیماری را در کنار نحوه تشخیص و علائم بروز آن، بررسی کردیم. لازم به ذکر است که برای درمان سردردهای هیپنیک، معمولاً یک رویکرد ترکیبی شامل مداخلات غیردارویی مانند تغییرات در الگوی خواب و مداخلات روانشناختی، به همراه درمان‌های دارویی مانند داروهای ضد درد و مسکن معمولاً مورد استفاده قرار میگیرد. این درمان‌ها به منظور کاهش شدت و تکرار سردردها و بهبود کیفیت خواب بیماران به کار گرفته می‌شوند. از اینکه تا انتهای مطلب همراه ما بودید، سپاسگزاریم.
