بیماری آلزایمر یکی از شایع‌ترین اختلالات شناختی در میان سالمندان است که بر حافظه، تفکر و عملکرد روزمره آن‌ها تأثیر منفی می‌گذارد. البته با اینکه علت دقیق این بیماری هنوز کاملاً شناخته نشده است، اما تحقیقات علمی نشان داده‌اند که می‌توان با تغییر سبک زندگی و رعایت برخی از نکات، احتمال خطر ابتلا به آلزایمر را کاهش داده یا روند پیشرفت آن را کندتر کرد.
جالب است بدانید که پیشگیری از آلزایمر، تنها به دوران سالمندی محدود نمی‌شود؛ بلکه از دوران جوانی باید باید از سلامت عملکرد مغز خود مراقبت کنید. بر همین اساس در این مقاله از وب‌سایت دکتر مریم سلیمانی، چند روش جلوگیری از آلزایمر و زمان مراجعه به پزشک در دو گروه سنی سالمندان و جوانان را معرفی می‌کنیم.
روشهای جلوگیری از آلزایمر در سالمندان و جوانان
این روزها که آمار ابتلا به آلزایمر بسیار زیاد است، بسیاری افراد به دنبال راه‌های جلوگیری از این بیماری هستند. با انجام برخی از تمرین‌های ذهنی و حتی بهبود سبک زندگی خود، میتوانید احتمال ابتلا به آلزایمر را کاهش دهید. بر همین اساس در ادامه 7 مورد از روشهای جلوگیری از آلزایمر را معرفی می‌کنیم:
1. حفظ فعالیت‌های ذهنی و یادگیری مداوم
مغز نیز مانند دیگر اندام‌های بدن، نیاز به تمرین و تحرک دارد. مطالعه کتاب، یادگیری زبان جدید، حل جدول، شطرنج و فعالیت‌های ذهنی دیگر باعث تقویت شبکه‌های عصبی مغز می‌شوند. همچنین مطالعات نشان داده‌اند افرادی که در سنین بالاتر همچنان درگیر یادگیری هستند، کمتر دچار افت شناختی می‌شوند. از طرفی جوانان هم با انجام فعالیت‌های فکری می‌توانند از بروز آلزایمر جلوگیری کنند.
2. تغذیه سالم و متعادل
بهترین روش جلوگیری از آلزایمر، تغذیه سالم است. برای جلوگیری از آلزایمر، بهتر است که رژیم غذایی مدیترانه‌ای شامل مصرف زیاد میوه، سبزی (مصرف سبزیجات برگ سبز مانند اسفناج و کلم بروکلی)، حبوبات، ماهی، روغن‌زیتون و غلات کامل را در برنامه غذایی خود قرار دهید. از طرفی کاهش مصرف قندهای ساده، چربی‌های اشباع و غذاهای فراوری‌شده نیز به‌سلامت مغز کمک می‌کنند. همچنین مصرف آنتی‌اکسیدان‌ها مانند ویتامین E و C (نقش پیشگیری صددرصد ندارند و باید با احتیاط مطرح شود)، اسیدهای چرب امگا-3 و ویتامین‌های گروه B مانند B6 ، B12، نقش محافظتی در برابر تخریب سلول‌های عصبی و در نتیجه آلزایمر دارند.
3. ورزش منظم و فعالیت بدنی
فعالیت بدنی منظم مانند پیاده‌روی، شنا، دوچرخه‌سواری یا ورزش‌های هوازی، موجب بهبود جریان خون به مغز، کاهش التهاب و آزادسازی فاکتورهای رشد عصبی میشود؛ همین موضوع سبب میشود که بافت‌های مغزی آسیب نبینند و احتمال بروز این بیماری کمتر شود. البته با انجام فعالیت‌های ورزشی، ریسک بیماری‌های قلبی، دیابت و چاقی که همگی از عوامل خطر برای آلزایمر هستند، کمتر میشود.
4. کنترل فشارخون و بیماری‌های مزمن
یکی از روش های جلوگیری از آلزایمر، کنترل برخی از بیماری‌های خاص است. فشارخون بالا، دیابت، کلسترول بالا و بیماری‌های قلبی، می‌توانند خطر ابتلا به آلزایمر را افزایش دهند. بر همین اساس، بهتر است که با کنترل این بیماری‌ها از طریق مصرف منظم دارو، چکاپ‌های دوره‌ای و رعایت رژیم غذایی مناسب، خطر ابتلا به این بیماری را کاهش دهید. البته فشارخون بالا خصوصاً در میان‌سالی، با افزایش احتمال زوال عقل در سنین بالا ارتباط دارد.
5. مدیریت استرس و خواب کافی
استرس مزمن می‌تواند به تخریب بافت مغز و کاهش حافظه منجر شود. تمرین‌های آرام‌سازی مانند مدیتیشن، یوگا یا تنفس عمیق، در کاهش استرس مؤثر هستند. از سوی دیگر، خواب کافی و باکیفیت، به مغز فرصت بازسازی و پاک‌سازی مواد زائد را می‌دهد و از بروز این بیماری جلوگیری می‌کند.
6. پرهیز از مصرف دخانیات و الکل
مصرف سیگار و الکل، سبب آسیب به عروق مغزی، افزایش استرس اکسیداتیو و اختلال در عملکرد نورون‌ها میشود و در نهایت، خطر ابتلا به آلزایمر را افزایش می‌دهد. بر همین اساس بهترین روش جلوگیری از آلزایمر برای چنین افراد، ترک کامل سیگار و مصرف زیاد یا پرهیز کامل از الکل است.
7. ارتباطات اجتماعی فعال و حفظ روابط دوستانه
مطالعات متعدد نشان داده‌اند که تعاملات اجتماعی منظم و داشتن روابط سالم با دوستان و خانواده، خطر ابتلا به آلزایمر را کاهش می‌دهد. انزوا و تنهایی در سالمندان، سبب کاهش عملکرد شناختی و افزایش سرعت روند زوال عقل میشود. برای جلوگیری از این موضوع، بهتر است که به موارد مختلفی از جمله شرکت در فعالیت‌های گروهی، داوطلب شدن در برنامه‌های اجتماعی یا حتی مکالمه توجه کنید.
البته لازم به ذکر است که جدای از این موارد، شما از راه‌های مختلف دیگری میتوانید از بروز آلزایمر جلوگیری کنید؛ بنابراین پیشنهاد می‌کنیم که برای دریافت مشاوره، به پزشک متخصص مغز و اعصاب یا نورولوژیست یا اختصاصا به دکتر آلزایمر مراجعه کنید.
چه زمانی برای درمان آلزایمر به پزشک مراجعه کنیم؟
در بسیاری از موارد، علائم اولیه آلزایمر با نشانه‌های طبیعیِ پیری اشتباه گرفته می‌شوند. بااین‌حال، تشخیص زودهنگام آلزایمر، اهمیت بالایی دارد؛ زیرا می‌تواند باعث کنترل بهتر بیماری و حفظ کیفیت زندگی شود. اگر علائم زیر را مشاهده کردید، بهتر است که به پزشک متخصص مغز و اعصاب (نورولوژیست) مراجعه کنید:
- فراموشی‌های مکرر و نگران‌کننده: مانند فراموش‌کردن قرارهای مهم، نام افراد نزدیک یا مسیرهای آشنا
- اختلال در انجام وظایف روزمره: مثلاً ناتوانی در مدیریت امور مالی یا پخت غذا
- سردرگمی در زمان و مکان: گم‌شدن در مکان‌های آشنا یا ناتوانی در تشخیص زمان
- مشکلات زبانی: دشواری در یافتن کلمات یا دنبال‌کردن مکالمه‌ها
- تغییرات خلق‌وخو و رفتار: مانند اضطراب، پرخاشگری یا بی‌تفاوتی غیرعادی
- کاهش انگیزه و علاقه‌مندی: کناره‌گیری از فعالیت‌هایی که قبلاً مورد علاقه فرد بوده‌اند
- سابقه خانوادگی آلزایمر: اگر در خانواده درجه‌یک فرد، سابقه ابتلا وجود دارد، بهتر است حتی در صورت علائم خفیف، به پزشک مراجعه کنید
تشخیص زودهنگام آلزایمر، امکان آغاز مداخلات دارویی و غیردارویی را فراهم می‌کند. بر همین اساس، اگر متوجه علائم آلزایمر شدید، حتماً به کلینیک دکتر مریم سلیمانی مراجعه کنید.
جمع‌بندی
با کمک روش های جلوگیری از آلزایمر، میتوانید احتمال ابتلا به این بیماری را کاهش دهید. همچنین شناخت زودهنگام علائم و مراجعه به‌موقع به پزشک، می‌تواند به مدیریت بهتر این بیماری کمک شایانی کند.
سلامت مغز، کلید کیفیت زندگی در آینده است؛ بنابراین اگر متوجه علائم خاصی در خصوص اختلال در عملکرد مغز خود شدید، بهتر است که به کلینیک مغز، اعصاب و ستون فقرات دکتر مریم سلیمانی مراجعه کنید.
