بیماری پارکینسون، یک نوع بیماری اختلالات عصبی است که عصب‌های حرکتی بدن فرد را درگیر می‌کند و درنهایت باعث ناتوانی حرکتی فرد میشود. متاسفانه این بیماری درمان قطعی ندارد ولی، حرکت‌های ورزشی وجود دارد که از پیشرفت آن جلوگیری می‌کند و باعث تقویت عضلات و تحرک فرد بیمار میشود. در این محتوا قصد داریم درباره ورزشهای مناسب پارکینسون و نحوه انجام آنها اطلاعاتی را با شما در میان بگذاریم. با ما همراه باشید.
بیماری پارکینسون چیست
همانطور که در بخش ابتدایی اشاره شد، بیماری پارکینسون، در حقیقت یک اختلال عصبی است که اندام‌هاو عصب‌های حرکتی را درگیر می‌کند. افرادی که به این بیماری مبتلا می‌شوند، به مرور زمان دچار لرزش دست‌ها در حالت استراحت، مشکلات حرکتی، عدم تعادل در عضلات پا و بازوها، احساس سفتی و گرفتگی در عضلات، کندی حرکت و اختلالاتی از این قبیل می‌شوند.
بیماری پارکینسون، با گذشت زمان حادتر میشود؛ به عنوان مثال ممکن است در اوایل بیماری لرزش در عصب‌های حرکتی وجود نداشته باشد و بیمار فقط احساس سنگینی در اندام‌ها و یا کندی در حرکت داشته باشد، اما اگر مصرف داروهای تجویزی پزشک را به تعویق بیندازد یا حرکات ورزشی برای پیشگیری از پیشرفت پارکینسون را انجام ندهد، با گذشت زمان شرایط بدتر شده و دست‌های او در هنگام استراحت می‌لرزد. مشکلات خواب، خستگی، افسردگی، مشکلات حافظه و تغییراتی در ذهن و رفتار نیز از علائمی است که به‌مرورزمان به علائم بیماری پارکینسون افزوده میشود.
معرفی ورزش های مناسب برای پارکینسون و نحوه انجام آنها
در بیماری پارکینسون، ورزش، مانعی برای پیشرفت بیماری نیست؛ اما می‌تواند به تقویت عضلات بدن و بهبود تحرک فرد بیمار کمک می‌کند. فرد بیمار با انجام حرکت‌های ورزشی برای پارکینسون و مراقبت‌های بانظم و مرتب، روند بیماری را کنترل و سیستم ایمنی بدن را در مقابل بیماری تقویت کند. فرد بیمار می‌تواند با مشورت گرفتن از پزشک معالج خود، یک برنامه منظم از تمرینات ورزشی پارکینسون داشته باشد و با کمک آن به تقویت عضلات بدن خود بپردازد.
حرکات ورزشی برای پارکینسون در اصل چهار دسته ورزشهای کششی، ورزشهای هوازی، ورزشهای تعادلی و ورزشهای مقاومتی هستند . افرادی که به بیماری پارکینسون مبتلا هستند، در طول هفته لازم است که حداقل سه بار ورزشهای هوازی و دو یا سه بار ورزشهای دیگر را به طور مرتب انجام دهد. در اوایل بیماری که اختلالات حرکتی در بیمار کمتر است می‌تواند این حرکات ورزشی را سنگین‌تر و با شدت بیشتری انجام دهد. در این قسمت به بعضی از ورزشهای مهم و مناسب برای بیماران مبتلا به پارکینسون اشاره خواهیم کرد.
پیاده روی سریع
یکی از بهترین ورزشهای مناسب پارکینسون، پیاده‌روی سریع و یا دویدن به صورت آهسته است. ورزش پیاده‌روی تمام اعضای بدن را درگیر می‌کند بنابراین یکی از بهترین ورزش‌ها برای تناسب اندام محسوب میشود. فردی که علائم بیماری پارکینسون را دارد، می‌تواند ابتدا با قدم‌های آرام و آهسته شروع به پیاده‌روی کند و به مرور زمان حرکات خود را سرعتی و با چرخاندن بازوان خود در حین حرکت و باز کردن دستان در اطراف بدن، به تقویت عضلات بدن خود بپردازد. بهتر است این تمرین را در طول هفته، سه بار و هر بار حداقل نیم ساعت انجام دهد.
تمرینات کششی
تمرینات انعطاف‌پذیری و کششی، برای افرادی که محدودیت حرکتی دارند، بسیار مفید است. این افراد می‌توانند در حالت نشسته، حرکات کششی انجام دهند و به این ترتیب باعث تحریک عصب‌های حرکتی خود شوند. برای انجام حرکات کششی، راه‌های زیادی وجود دارد، برای مثال می‌توان اقدامات زیر را انجام داد:
- میتوانید روی زمین بنشینید، پاهای خود را به سمت جلو دراز کنید، و بعد به سمتی که پاها را دراز کرده‌اید خم شوید و سعی کنید دست خود را به انگشت‌های پا برسانید.
- دست‌های خود را به یکدیگر قلاب کنید، به سمت بالای سر خود ببرید و تا جایی که میتوانید آنها را بکشید. این کار را میتوانید به سمت جلو، عقب و راست و چپ بدن نیز انجام دهید.
دویدن درجا
دویدن درجا یک ورزش هوازی است که برای بیماران مبتلا به پارکینسون بسیار ایمن است. این کار را میتوانید با دست گرفتن به یک پیشخوان یا صندلی و هر چیزی که بتواند تکیه‌گاه مناسبی باشد، انجام دهید. به این‌صورت که دست خود را به یک سطح محکم بگیرید و با یک سرعت منظم و مرتب، شروع به دویدن درجا کنید. برای این کار حتما دست خود را به یک تکیه گاه بگیرید تا از افتادن شما جلوگیری کند. این ورزش را نیز میتوانید در طول هفته سه یا چهار بار و هر بار به مدت نیم ساعت انجام دهید.
حرکت پل
حرکت پل یکی از بهترین حرکات برای درمان پارکینسون با ورزش است. این ورزش باعث تقویت و استقامت عضلات پا میشود و به این ترتیب به ایستادن فرد و همچنین در بالا رفتن فرد از پله‌ها به او کمک می‌کند. برای انجام این حرکت، به پشت بخوابید، کف پای خود را بر روی زمین بگذارید، همزمان که زانوها را خم می‌کنید، عضلات شکم را سفت نگه دارید و باسن خود را از روی زمین بلند کنید. حرکت پل را میتوانید روزانه سه ست و هر ست 8 تا 12 بار انجام دهید.
بوکس و مشت زدن
ورزش بوکس ترکیبی از ورزشهای هوازی و قدرتی است که باعث بهبود قدرت و سرعت در بیمار میشود و همچنین تعادل و استقامت بیمار را به شدت تقویت می‌کند. علاوه بر این، باعث تعادل و هماهنگی بین دست و چشم و همچنین تخلیه انرژی و آرامش اعصاب خواهد شد.
رقص
رقص علاوه بر اینکه مزیت‌های زیادی برای قلب و عروق دارد، روحیه فرد را تا حد امکان تقویت می‌کند و تاثیر بسیار زیادی بر روی حفظ تعادل فرد دارد. در یک محیط موسیقی مورد علاقه خود را روشن کنید و با یک ریتم ثابت شروع به رقص کنید برقصید. بهتر است در محیطی که می‌رقصید، حتما تکیه‌گاه ثابت و محکمی وجود داشته باشد تا در صورتی که تعادل خود را از دست دادید بتوانید به آن تکیه کنید. این تمرین را حداقل در طول هفته سه بار و هر بار حداقل نیم ساعت انجام دهید.
اسکات صندلی
اسکوات با صندلی باعث میشود که عضلات ران به چالش کشیده شود و به این ترتیب قدرت مقاومت و استقامت پاها را تقویت می‌کند. برای انجام این ورزش، جلوی یک صندلی بایستید، دستان را به سمت جلو و باسن را به عقب بکشید، این حرکت را تا زمانی که با دست خود به صندلی ضربه بزنید، ادامه دهید. برای این کار باید پاها را خم کنید؛ اما توجه داشته باشید، زانوها که خم میشود مماس با بدن باشد و جلوتر نیاید. این تمرین را میتوانید روزانه سه یا چهار ست و هر ست 8 تا 12 حرکت تکرار کنید.
فواید ورزش برای بیماری پارکینسون
لازم است بدانید یکی از بهترین راهکارها برای تقویت بدن در مقابل بیماری پارکینسون، ورزش است. دانشمندان و محققان عقیده دارند که با وجود اینکه ورزش نمی‌تواند باعث درمان این بیماری شود؛ اما در زمانی که یکی از انواع ورزش مخصوص پارکینسون و حرکات مخصوص را انجام می‌دهید میزان ترشحات دوپامین در بدن به سرعت افزایش می‌یابد و همین باعث میشود که از شدت میزان درد در بدن بیمار بکاهد و باعث بهبود خلق و خوی فرد شود.
یکی دیگر از فواید ورزش برای بیماری پارکینسون این است که بعد از انجام این حرکات توسط فرد بیمار، در مخطط قشری تغییراتی ایجاد میشود که حرکات ارادی فرد را کنترل می‌کند. بنابراین انجام ورزشهای مناسب پارکینسون توسط بیمار باعث بهبود تعادل فرد، استقامت بدن، کاهش خطر سقوط، افزایش عملکرد شناختی ، تنظیم و بهبود راه رفتن فرد و در نهایت افزایش کیفیت زندگی او میشود.
نکات مهم ورزش برای پارکینسون
چند نکته مهم که بیمار مبتلا به پارکینسون باید رعایت کند این است :
- داشتن برنامه ورزشی مناسب: سعی کنید برنامه ورزشی مفید و مناسبی داشته باشید و در ساعات مشخصی، این ورزش‌ها را انجام دهید. اگر فرد بیمار، سالمند است، بهتر است ابتدا از ورزشهای سبک شروع کند تا بدن در طی تکرار مقاومت لازم را به دست بیاورد.
- داشتن همراه: برای انجام حرکات ورزشی بهتر است از یک همراه کمک بگیرید تا در صورت نداشتن تعادل و یا استقامت پایین بدن فرد ، در حفظ تعادل به او کمک کند.
جمع‌بندی
در این مقاله ورزشهای مناسب پارکینسون را معرفی کردیم. اگر شما یا اطرافیانتان دچار این بیماری هستید، قطعا انجام مرتب و منظم این ورزش‌ها که البته باید تحت‌نظر پزشک متخصص و فیزیوتراپیت حاذق تایید شده باشد، انجام دهید، تغییرات مثبتی در روند بهبودی مشاهده خواهید کرد.
سوالات متداول
1. چه نوع ورزش هایی برای بیماران پارکینسون توصیه می شود؟
ورزشهای کششی و انعطافی، ورزشهای مقاومتی و ورزشهای هوازی از بهترین حرکات برای بیماران پارکینسون است. همچنین ورزش‌هایی که مبتنی بر آب هستند مثل شنا، پیاده‌روی در آب و … نیز می‌تواند به بیمار مبتلا به پارکینسون برای تقویت عضلات ، حفظ تعادل و حالت بدن کمک کند.
2. آیا ورزش های مقاومتی و وزنه برداری برای بیماران پارکینسون مناسب است؟
بله، ورزشهای مقاومتی مثل وزنه‌برداری برای افرادی که مبتلا به این بیماری هستند باعث افزایش قدرت مقاومتی دست و پا میشود.
3. چه مقدار و چند بار در هفته بیماران پارکینسون باید ورزش کنند؟
بهتر است افرادی که بیماری پارکینسون به طور کامل بر بدن آنها احاطه شده است، از ورزشهای سبک و در طول هفته دو تا سه بار کمک بگیرند. افرادی که در دوره‌های اول مبتلا به پارکینسون هستند نیز برای تقویت عضلات حرکتی خود لازم است هفته ای حداقل سه بار و هر بار حداقل نیم ساعت به انجام ورزشهای مناسب پارکینسون بپردازند.
