سردردها یکی از شایع‌ترین اختلالات مؤثر بر سیستم عصبی است و تقریباً نیمی از جمعیت جهانی بزرگسالان را تحت‌تأثیر سردرد قرار می‌دهد. احساس سردرد آزاردهنده است و عملکرد عادی را دشوار می‌کنند. سردردها انواع مختلفی مثل میگرن، تنشی، مزمن و… دارند و به دلایل مختلفی ایجاد می‌شوند. با روشهای مختلفی می‌توان سردردها را مدیریت کرد که یکی از این روش‌ها انتخاب رژیم غذایی مناسب است. به همین دلیل در این مقاله از سایت دکتر مریم سلیمانی راجع به اینکه برای سردرد چه بخوریم؟ و چه غذاهایی را نخوریم؟ صحبت می‌کنیم. پس اگر شما هم معمولاً دچار سردرد هستید، این مقاله برای شما است.
دمنوش برای درمان سردرد
یکی از بهترین مواردی که می‌تواند به کاهش سردرد کمک کند، مصرف دم‌نوش‌های گیاهی است. دم‌نوش‌ها به افزایش آب بدن کمک می‌کنند و در مواردی که سردرد ناشی از کم‌آبی بدن باشد، بسیار مؤثر هستند. همچنین دم‌نوش‌ها حاوی ترکیبات تسکین‌دهنده درد هستند و باتوجه‌به نوع دمنوش مزایای دیگری نیز به همراه دارند. در ادامه با چند نوع دمنوش گیاهی که می‌توانند به کاهش سردرد کمک کنند، آشنا می‌شویم:
- دمنوش زنجبیل: زنجبیل حاوی مقادیر بالایی از آنتی‌اکسیدان است که می‌تواند به کاهش التهاب و بهبود سردرد کمک کند. همچنین نتایج یک پژوهش در سال ۲۰۱۴ نشان داد که مصرف یک دمنوش زنجبیل به‌اندازه مصرف یک قرص سوماتریپتان که برای میگرن استفاده میشود، مؤثر است. همچنین عوارض جانبی کمتری نیز به دنبال دارد.
- دمنوش بابونه: بابونه مثل یک آرام‌بخش عمل می‌کند و بیشتر برای درمان سردردهای تنشی که ناشی از استرس و اضطراب هستند، مؤثر است. همچنین این دمنوش کمک می‌کند خواب بهتری داشته باشید که به پیشگیری از سردرد کمک می‌کند.
- دمنوش نعناع: دمنوش نعناع می‌تواند به کاهش گرفتگی و التهاب سینوس‌ها کمک کند؛ به همین دلیل معمولاً برای تسکین سردردهای سینوسی استفاده میشود. در واقع التهاب، تورم و گرفتگی سینوس‌ها می‌تواند باعث بروز سردرد شوند که دمنوش نعناع می‌تواند این موارد را برطرف کند.
بیشتر بخوانید: برای سردرد به چه دکتری مراجعه کنیم
17 ماده غذایی که تسکین دهنده سردرد هستند
متخصصین پژوهش‌های زیادی انجام داده‌اند تا مشخص کنند که برای سردرد چه بخوریم؟ بر اساس نتایج این پژوهش‌ها به نظر می‌رسد ۱۷ مواد غذایی زیر می‌تواند به کاهش انواع مختلف سردرد کمک کنند. در ادامه با این موارد آشنا می‌شویم:
1. کافئین
مصرف مقادیر کم کافئین ممکن است به بهبود برخی از انواع سردرد و درمان آن کمک کند. در واقع رگ‌های خونی هنگام بروز سردرد بزرگ و منبسط می‌شوند؛ ولی کافئین می‌تواند عروق را منقبض کند که به بهبود خون‌رسانی منجر میشود. این فرایند ممکن است اثرات سردرد را خنثی کند و علائم را کاهش دهد. برخی از غذاهای حاوی کافئین شامل قهوه، چای، چای سبز، نوشیدنی‌های انرژی‌زا و… است. بااین‌حال، رعایت تعادل در مصرف کافئین بسیار مهم است؛ زیرا مصرف بیش از اندازه آن می‌تواند محرک سردرد باشد.
2. آجیل
کمبود منیزیم یکی از شایع‌ترین دلایل سردرد است. در نتیجه مصرف مقادیر کافی منیزیم یکی از بهترین روش‌ها برای کاهش سردرد است. آجیل‌ها مثل بادام، گردو، تخم کدو، بادام‌زمینی و… جزو مواد غذایی سرشار از منیزیم هستند که می‌توانند سردرد را تسکین دهند. آنها همچنین حاوی مقدار قابل‌توجهی ویتامین E هستند که تحقیقات نشان داده است می‌تواند به کنترل میگرن کمک کند.
3. میوه
مصرف میوه‌هایی مثل موز، هندوانه، انواع توت و… در کاهش سردرد نقش بسیار مهمی دارند. برای مثال موز سرشار از پتاسیم و منیزیم است و به حفظ تعادل الکترولیت‌ها در بدن، بهبود جریان خون، بازیابی سریع انرژی و کاهش سردرد کمک می‌کند. هندوانه نیز حاوی آب زیادی است و در مواردی که سردرد ناشی از کم‌آبی است، می‌تواند به بهبود علائم کمک کند. علاوه بر این موارد، خوردن انواع توت‌ها مثل زغال‌اخته، توت‌فرنگی، توت سیاه و تمشک با داشتن مقادیر زیادی آنتی‌اکسیدان به بهبود سردرد کمک می‌کنند.
4. شکلات
شکلات، حاوی مقدار زیادی منیزیم، ریبوفلاوین، کافئین، تریپتوفان و سروتونین است که همه این مواد می‌توانند به کاهش سردرد مخصوصاً سردردهای میگرنی کمک کنند. نتایج یک پژوهش نشان داده است که مصرف مقادیر بیشتری از تریپتوفان حدود ۵۴ تا ۶۰ درصد احتمال بروز میگرن را کاهش می‌دهد.
5. سیب زمینی
اگر سردرد شما ناشی از مصرف الکل است، سیب‌زمینی یکی از بهترین مواد غذایی برای کاهش آن است. الکل یک دیورتیک است که باعث کمبود آب بدن و ازبین‌رفتن الکترولیت‌هایی مانند پتاسیم میشود؛ در نتیجه این شرایط ممکن است منجر به بروز سردرد شود؛ بنابراین، خوردن غذاهای غنی از پتاسیم مانند سیب‌زمینی یکی از راه‌های کمک به تسکین سردرد است.
6. اسفناج
همان‌طور که گفتیم مطالعات متعددی نشان داده است که بسیاری از افراد مبتلا به میگرن دچار کمبود منیزیم هستند. به همین دلیل مصرف اسفناج و همچنین سایر سبزی‌های برگ‌دار می‌تواند راه‌حل خوبی برای این افراد باشد؛ زیرا منبع خوبی از منیزیم هستند و به کاهش میگرن کمک می‌کنند.
7. قارچ
قارچ حاوی ترکیبات آنتی‌اکسیدان و ریبوفلاوین است؛ به همین دلیل می‌تواند به کنترل سردردهای میگرنی کمک کند. علاوه بر این قارچ خاصیت ضدالتهابی نیز دارد و می‌تواند به کاهش التهاب در مغز کمک کند.
8. لبنیات
گاهی اوقات ممکن است سردرد به دلیل کمبود کلسیم ایجاد شود. در این شرایط مصرف مواد غذایی غنی از کلسیم مثل لبنیات شامل ماست، پنیر و…. گزینه‌ای مناسب و مؤثر برای تسکین سردرد است.
9. کلم‌بروکلی
کلم‌بروکلی حاوی ترکیبات هورمونی فعال به نام فیتواستروژن‌ها هستند که می‌توانند اثرات استروژن را تقلید کنند. به همین دلیل این ترکیبات به جلوگیری از حملات میگرن قاعدگی در زنان یائسه کمک می‌کنند. این نوع میگرن به دلیل تغییر در سطح هورمون استروژن قبل از شروع قاعدگی رخ می‌دهد. به همین ترتیب مصرف مواد حاوی فیتواستروژن‌ها با تقلید اثرات این هورمون به کاهش سردرد کمک می‌کنند.
10. شیر کم‌چرب
شیر کم‌چرب یکی از بهترین مواد غذایی است که می‌تواند به کاهش سردرد کمک کند. شیر کم‌چرب کم‌آبی بدن را برطرف می‌کند، علاوه بر این حاوی کلسیم و پتاسیم است که اثرات سدیم را کنترل می‌کند و سطح فشارخون را کنترل می‌کند تا از شروع سردردها جلوگیری شود.
11. ماهی چرب
ماهی‌های چرب مثل ماهی قزل‌آلا، سالمون و ماهی‌تن سرشار از اسیدهای چرب امگا ۳، ویتامین‌های گروه B، ویتامین D و… هستند. اسیدهای چرب امگا ۳ به کاهش التهاب مغز کمک می‌کنند و به همین ترتیب در مدیریت حملات میگرن و سردردهای تنشی مؤثر هستند.
12. فلفل‌های قرمز
در پاسخ به این سوال که برای سردرد شدید چه بخوریم؟ می‌توانیم به فلفل قرمز اشاره کنیم. فلفل قرمز حاوی ماده‌ای به نام کپسایسین است که عصب سه‌قلو مغز را بی‌حس می‌کند. همچنین انتقال‌دهنده‌ای را که مسئول ایجاد درد میگرن است را نیز مهار می‌کند؛ به‌این‌ترتیب باعث کاهش سردردهای میگرنی می‌شوند. علاوه بر این، خوردن فلفل قرمز می‌تواند به بازکردن گرفتگی سینوس‌ها کمک کند.
13. چغندر
چغندر سرشار از مواد مغذی مانند منگنز، پتاسیم، ویتامین C و اسیدفولیک هستند. نتایج مطالعات نشان داد می‌دهد که میزان اسیدفولیک در چغندر در مدیریت علائم میگرن نقش مهمی دارد.
14. حبوبات
حبوبات حاوی پروتئین، فیبر، منیزیم و پتاسیم هستند که تأثیرات مثبتی برای بدن به همراه دارند. حبوبات همچنین مقدار کیو آنزیم را در بدن افزایش می‌دهند که یک آنتی‌اکسیدان است و می‌تواند متابولیسم بدن را تنظیم کند. همچنین می‌تواند تعداد روزهایی که میگرن طول می‌کشد را کاهش دهد.
15. غلات کامل
غلات شامل برنج، گندم، جو و… هستند و منظور از غلات کامل آن‌هایی هستند که سبوس آنها کاملاً حفظ شده است. به همین دلیل حاوی مقادیر زیادی پروتئین، ویتامین، فیبر، آنتی‌اکسیدان و… هستند. همچنین این ترکیبات حاوی کربوهیدرات هستند که به افزایش قند خون کمک می‌کند. به همین دلیل برای کاهش سردردهای ناشی از افت قند خون بسیار مؤثر هستند.
16. زنجبیل
همان‌طور که گفتیم زنجبیل دارای آنتی‌اکسیدان است و خواص ضدالتهابی و ضدهیستامین دارد که باعث کاهش التهاب میشود؛ در نتیجه می‌تواند به درمان سردرد کمک کند، به‌خصوص اگر درد در اثر سرماخوردگی ایجاد شود.
17. روغن زیتون
روغن‌زیتون یک ماده غذایی مؤثر برای درمان سردردهای ناشی قاعدگی است؛ زیرا می‌تواند به تعادل سطح هورمونی و بهبود گردش خون کمک کند. همچنین این ماده غذایی غنی از ویتامین E است که در بهبود سریع سردرد بسیار مفید است.
بیشتر بخوانید: درمان سردرد در خواب
چه غذاهایی برای سردرد مضر است؟
برای برخی افراد، برخی غذاها باعث سردرد یا بدتر شدن آن می‌شوند. البته اینکه برای هر فرد دقیقاً چه غذاهایی محرک است، متفاوت است؛ ولی رایج‌ترین غذاهای محرک سردرد عبارت‌اند از:
- تخم‌مرغ
- میوه‌های مرکبات مثل پرتقال، نارنج
- گوجه‌فرنگی
- مشروبات الکلی
- مواد غذایی حاوی گلوتن مثل گندم، جو
- کافئین زیاد
- غذاهای چرب یا شور
- محصولات حاوی مخمر؛ مانند شیرینی و نان
- غذاهای حاوی تیرامین؛ مانند لوبیا، سس سویا، میوه‌های خشک
- غذاهای حاوی هیستامین مثل گوشت‌های فراوری شده
- پنیرهای کهنه یا مانده به دلیل داشتن مقادیر زیادی از تیرامین
- افزودنی‌های غذایی یا طعم‌دهنده‌های مصنوعی مثل مونوسدیم گلوتامات (MSG) یا شیرین‌کننده آسپارتام
- مواد غذایی حاوی نیتریت؛ مثل سوسیس و کالباس
مشاوره پزشکی برای درمان سردرد شدید
در مواردی که سردرد شدید و غیرقابل‌تحمل است، معمولاً روش‌هایی مثل مصرف برخی مواد غذایی راه‌حل مناسبی نیست. در این شرایط مصرف داروهای مسکن بدون نسخه یا حتی مسکن‌های قوی‌تر که باید پزشک تجویز کند، راه‌حل بهتری است. همچنین بهتر است با مراجعه به پزشک و انجام آزمایش‌های مختلف به دنبال علت سردرد خود و درمان قطعی آن باشید.
جمع‌بندی
سردرد یکی از آزاردهنده‌ترین عارضه‌هایی است که ممکن است برای هر یک از شما رخ دهد؛ اما وقتی این سردردها مزمن یا میگرنی باشند، می‌توانند عملکرد طبیعی و زندگی روزمره را با چالش مواجه کنند. روشهای مختلفی برای جلوگیری از سردرد وجود دارد که یکی از آنها انتخاب رژیم غذایی مناسب است. یعنی باید دقت کنیم برای سردرد چه بخوریم؟ و از چه غذاهایی اجتناب کنیم. در این مقاله به طور کامل راجع مواد غذایی که به کاهش سردرد کمک می‌کنند و همچنین غذاهایی که می‌توانند محرک سردرد باشند، صحبت کردیم. با رعایت این موارد میتوانید زندگی بدون سردردی داشته باشید.
